ทำความรู้จักกับ ค่าเสียโอกาส หรือ Opportunity Cost
ต้นทุนค่าเสียโอกาส หรือ ค่าเสียโอกาส คือ ต้นทุนที่เกิดขึ้นเมื่อเราเลือกทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แล้วทำให้เราไม่สามารถทำอีกสิ่งหนึ่งได้ พูดได้ว่าค่าเสียโอกาสเป็นต้นทุนของ “การเลือก” เพราะเมื่อเลือกทำสิ่งหนึ่ง ก็จะไม่ได้ทำอีกสิ่งหนึ่ง โดยเหตุผลหลักที่ต้องมีการเลือกก็เพราะทรัพยากรเป็นสิ่งที่มีอยู่อย่างจำกัด ทำให้เราไม่สามารถทำได้ทุกเรื่องหรือทำได้หลายเรื่องพร้อมกัน
ตัวอย่างค่าเสียโอกาสง่ายๆ
ให้การที่ ปกติคนเราจะมีแฟนได้ครั้งละ 1 คน คือ เงื่อนไขทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด
ดังนั้นถ้า A เลือก B เป็นแฟน ก็จะไม่สามารถเลือกคนอื่นเป็นแฟนได้
จะเห็นว่าถ้า A มีค่าเสียโอกาส คือ การที่ไม่ได้เป็นแฟนกับคนอื่นเมื่อเลือก B เป็นแฟน
การที่ต้องเลือกระหว่างอ่านหนังสือหรือเล่นเกมในระหว่างช่วงสอบ การเล่นเกมก็จะทำให้เสียโอกาสอ่านหนังสือ และการอ่านหนังสือก็จะทำให้เสียโอกาสเล่นเกม
การเลือกทำงาน A ก่อนงาน B ทำให้มีโอกาสที่งาน A จะกินเวลาของงาน B จนทำให้งาน B เสร็จไม่ทัน
การเรียนวิชาบังคับที่ไม่จำเป็นในระดับมหาวิทยาลัย (เช่น พละ วิชาที่เนื้อหาซ้ำซ้อนกัน) ก็จะทำให้เวลาสำหรับการเรียนวิชาของสายอาชีพนั้นๆลดลง หรือทำให้วิชาเรียนแน่นอย่างไม่จำเป็น
ธุรกิจที่มีทรัพยากรจำกัดต้องเลือกผลิตสินค้าจากวัตถุดิบที่มีอยู่อย่างจำกัด ให้ได้ประโยชน์สูงสุด
ให้เพื่อนยืมเงิน ทำให้ไม่สามารถนำเงินส่วนนั้นไปลงทุนอย่างอื่นที่ให้ผลตอบแทนมากกว่าได้
แต่ค่าเสียโอกาสซับซ้อนได้มากกว่านั้น !!
สมมติว่า มีคนอยู่ 2 คน คือ นายแดงกับนายดำ และมีงานอยู่ 2 งานที่สองคนนี้ทำได้คือ ปลูกผักกับขุดดิน โดยที่สองคนนี้มีความสามารถในการทำงานทั้ง 2 อย่างไม่เท่ากัน
จำนวนงานที่ได้ถ้าใน 1 ชั่วโมงนายแดงและนายดำเลือกทำหนึ่งงาน
| ปลูกผักอย่างเดียว | ขุดดินอย่างเดียว | |
| นายแดง | 2 แปลง | 10 แปลง |
| นายดำ | 4 แปลง | 12 แปลง |
เมื่อเราคิดค่าเสียโอกาสจะได้ตามนี้:
ค่าเสียโอกาสที่เกิดขึ้นเมื่อปลูกผัก
ค่าเสียโอกาสของนายแดงในการปลูกผัก 1 แปลง คือ การอดขุดดิน 5 แปลง (10÷2)
ค่าเสียโอกาสของนายดำในการปลูกผัก 1 แปลง คือ การอดขุดดิน 3 แปลง (12÷4)
ค่าเสียโอกาสที่เกิดขึ้นเมื่อขุดดิน
ค่าเสียโอกาสของนายแดงในการขุดดิน 1 แปลง คือ การอดปลูกผัก 0.2 แปลง (2÷10)
ค่าเสียโอกาสของนายดำในการขุดดิน 1 แปลง คือ การอดปลูกผัก 0.3 แปลง (4÷12)
สรุป
ค่าเสียโอกาส ในการปลูกผักของนายดำต่ำกว่านายแดง
ค่าเสียโอกาส ในการขุดดินของนายแดงต่ำกว่านายดำ
เมื่อคิดจากค่าเสียโอกาส จะเห็นว่า นายดำควรไปปลูกผัก และ นายแดงควรไปขุดดิน !
ค่าเสียโอกาส คือ ที่มาของการของการค้า
เพราะเราจะไม่เสียปลูกผักทั้งวันแถมได้ผลผลิตน้อยกว่าคนที่ถนัด ซึ่งจริงๆแล้วเราถนัดเลี้ยงหมู
เราก็จะไปเลี้ยงหมูเพื่อนำหมูที่เราเลี้ยงไปแลกผักจากคนที่ปลูกผัก (ตรงนี้ก็จะเป็นที่มาของเงิน)