ซื้อหุ้นคืน คืออะไร? ทำไมบริษัทต้องซื้อหุ้นคืน (Treasury Stock)

การซื้อหุ้นคืน คือ การที่บริษัทซื้อหุ้นคืนจากนักลงทุน โดยการซื้อหุ้นคืนหรือ Treasury Stock มักจะมา 3 เหตุผล คือ เพื่อลดเงินสดในมือของบริษัท เพื่อลดจำนวนหุ้นของบริษัทในตลาดหุ้น และเพื่อลดจำนวนผู้เกี่ยวข้องกับบริษัท

การซื้อหุ้นคืนเพื่อลดเงินสดในมือ เกิดขึ้นในกรณีที่บริษัทมีผลกำไรและมีเงินสดเหลือในมือมากเกินไป และบริษัทไม่ได้ต้องการใช้เงินจำนวนดังกล่าวในการลงทุนใดๆ ทำให้หลายครั้งบริษัทตัดสินใจซื้อหุ้นคืน (Treasury Stock) เพื่อลดเงินสดในมือและหวังผลในการลดจำนวนผู้เกี่ยวข้องและลดจำนวนหุ้นในตลาด

การซื้อหุ้นคืนเพื่อลดจำนวนหุ้นในตลาด (Free Float) เป็นการซื้อหุ้นคืนเพื่อลดอุปทาน (Supply) ของหุ้นในตลาดลง การซื้อหุ้นคืนในลักษณะนี้จะส่งผลให้ราคาหุ้นอาจเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากการที่ปริมาณหุ้นในตลาดลดลงในขณะที่ความต้องการซื้อ (Demand) เท่าเดิม สำหรับการซื้อหุ้นคืนในลักษณะนี้จะเกิดขึ้นเมื่อบริษัทรู้สึกว่าราคาหุ้นในตลาดต่ำกว่าที่ควรจะเป็น

การซื้อหุ้นคืนเพื่อลดจำนวนผู้เกี่ยวข้อง เป็นการซื้อหุ้นคืนจากนักลงทุนรายย่อยทั่วไปในตลาดหุ้น (ซึ่งนับได้ว่าเป็นคนนอก) เพื่อทำให้เสียงของคนนอกเข้ามามีผลกับบทบาทการบริหารงานของบริษัทได้น้อยลง ส่งผลให้บริษัทมีอำนาจในการตัดสินใจมากขึ้น และไม่ต้องสนใจผู้ถือหุ้นทั่วไปมากนัก

อย่างไรก็ตาม แนะนำให้นักลงทุนหาข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่าจริง ๆ แล้วทำไมบริษัทนั้นถึงได้ทำการซื้อหุ้นคืน (Treasury Stock) และการซื้อหุ้นคืนแท้จริงแล้วเกิดขึ้นจากตามเหตุผลที่ประกาศออกมาจริง ๆ หรือไม่

ผลของการซื้อหุ้นคืน

ผลจากการที่บริษัททำ Treasury Stock หรือ การซื้อหุ้นคืน โดยทั่วไปจะมีผลที่ตามมา 4 เรื่องหลักที่นักลงทุนควรรู้ ได้แก่

• ราคาหุ้นอาจเพิ่มสูงขึ้น (ตามกลไกที่ได้อธิบายไปก่อนหน้านี้)
• เงินปันผลเพิ่มขึ้น
• ROE ของหุ้นเพิ่มขึ้น
• กำไรต่อหุ้น (EPS) เพิ่มขึ้น

ราคาหุ้นอาจเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากการที่บริษัทซื้อหุ้นทำให้อุปทาน (Supply) ของหุ้นในตลาดลดลง ในขณะที่ความต้องการซื้อ (Demand) เท่าเดิม จึงส่งผลให้ราคาหุ้นของบริษัทสูงขึ้นตามกฎของอุปทาน (ถ้าหากว่าซื้อหุ้นคืนไปมากพอ)

เงินปันผลเพิ่มขึ้น เนื่องจากการที่จำนวนผู้ถือหุ้นที่เป็นตัวหารแบ่งกำไรลดลง ตัวอย่างเช่น บริษัท Tesla กำไร 100 บาท เดิมมีหุ้น 100 หุ้น เงินปันผล (Dividend) จะเท่ากับหุ้นละ 1 บาท แต่เมื่อบริษัทซื้อหุ้นคืน 50 หุ้น ทำให้ตอนนี้เหลือเพียง 50 หุ้น ดังนั้นเงินปันผลต่อหุ้นของ TESLA จะเพิ่มขึ้นเป็น 2 บาทต่อหุ้นแทน

ROE ที่เพิ่มขึ้นจากการซื้อหุ้นคืนเกิดจากการที่ตัวหารของ ROE ลดลง เพราะ ROE = กำไรสุทธิ ÷ ส่วนของผู้ถือหุ้น ดังนั้นการที่ตัวหารน้อยลงผลหารหรือค่า ROE ก็เพิ่มสูงขึ้นตาม

กำไรต่อหุ้น (EPS) เพิ่มขึ้น เป็นผลจากการที่จำนวนหุ้นลดลงทำให้ตัวหารลดลงจึงทำให้ค่า EPS ที่ออกมามีค่ามากขึ้น ในทางกลับกันเมื่อ EPS เพิ่มขึ้น P/E ก็จะลดลง

นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยได้กำหนดให้บริษัทที่ซื้อหุ้นคืนต้องนำหุ้นที่ซื้อคืนกลับไปขายให้หมดใน 3 ปี ถ้าหากบริษัทไม่นำขายหุ้นคืนสู่ตลาด บริษัทก็จะต้องลดทุนที่ชำระแล้ว