อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง คืออะไร? (Real Interest Rate)

อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง คืออะไร?

อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง คือ อัตราดอกเบี้ยที่ระบุไว้ (Nominal Interest Rate) หักลบด้วยอัตราเงินเฟ้อ (Inflation Rate) ออกไป ซึ่งจะทำให้เห็นมูลค่าผลตอบแทนที่แท้จริงที่จะได้รับจากการลงทุนในประเทศนั้นว่าผลตอบแทนสามารถแซงหน้าเงินเฟ้อหรือไม่และมากแค่ไหน

โดยอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) สามารถคำนวณได้โดยการนำอัตราดอกเบี้ยที่ระบุไว้ (Nominal Interest Rate) หักด้วยอัตราเงินเฟ้อ (Inflation Rate) หรือ Nominal Interest Rate – Inflation Rate = Real Interest Rate

ตัวอย่างเช่น พันธบัตรรัฐบาลประเทศ A ให้อัตราดอกกเบี้ยคงที่ปีละ 10% โดยที่ประเทศ A มีอัตราเงินเฟ้อ 2% ต่อปี ดังนั้น การคิดอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงจะได้เป็น 10% – 2% = 8% ต่อปี

กล่าวคือ อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) 8% จากพันธบัตรรัฐบาล (Government Bond) ของประเทศ A ที่ควรจะได้ 10% เกิดจากการที่ในความเป็นจริงเงินเฟ้ออยู่ที่ 2% ทำให้เมื่อหักลบกันแล้ว ผลตอบแทนจากการซื้อพันธบัตรรัฐบาลของประเทศ A จะเหลือแค่ 8% 

เนื่องจาก ระหว่างที่นักลงทุนได้นำเงินไปลงทุนอยู่ในพันธบัตรนักลงทุนจะไม่สามารถใช้เงินจำนวนดังกล่าวได้ และการเกิดเงินเฟ้อ (Inflation) ส่งผลให้กำลังซื้อลดลงหรือราคาสินค้าเพิ่มสูงขึ้นจนเงินเท่าเดิมซื้อสินค้าจำนวนเท่าเดิมไม่ได้อีกต่อไป

จากตัวอย่าง Real Interest Rate หรือ อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง เราได้สมมติว่าอัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ 2% นั่นหมายความว่าเงินจำนวนเท่าเดิมซื้อจะของได้น้อยลง 2% ตามแนวคิดของเงินเฟ้อ เมื่อเงินลงทุนจำนวนเดิมซื้อสินค้าได้น้อยลง 2% จึงทำให้ผลตอบแทน 10% ที่จะได้รับในอนาคตมีมูลค่าที่แท้จริงลดลง เพราะซื้อของได้น้อยลง (กำลังซื้อของเงินก้อนดังกล่าวไม่ได้เท่ากับ 10% ก่อนหักเงินเฟ้อออกไป)

อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง บอกอะไร?

การคิดอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง เป็นการคำนวณเพื่อการบอกอัตราดอกเบี้ยที่จะได้รับจริง ๆ เมื่อตัดเงินเฟ้อออกไปจากผลตอบแทนที่ได้รับ

โดยสามารถเขียนสูตรอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงได้ว่า: อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) = อัตราดอกเบี้ยที่ระบุไว้ (Nominal Interest Rate) – อัตราเงินเฟ้อ (Inflation Rate)

ทำให้หน้าที่ของอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) คือการนำมาใช้ในการประเมินความน่าลงทุนของหลักทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนเป็นดอกเบี้ย ไม่ว่าจะเป็น หุ้นกู้ พันธบัตร หรือแม้กระทั่งเงินฝากธนาคาร โดยเฉพาะในการลงทุนข้ามประเทศที่มีอัตราดอกเบี้ยและอัตราเงินเฟ้อที่ต่างกัน

ในสถานการณปกตินักลงทุนจะแสวงหาและเลือกลงทุนในหลักทรัพย์หรือสินทรัพย์ที่มี อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงมากกว่า เมื่อเทียบกับอีกตัวเลือหหนึ่ง เพราะในกรณีที่ Real Interest Rate หรือ อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง น้อยกว่า หมายความว่าดอกเบี้ยที่ได้รับเป็นกำไรในท้ายที่สุดจะมีค่าน้อยกว่า ซึ่งเป็นผลจากการถูกเงินเฟ้อหักออกไปจนหมด ทำให้กลายเป็นว่าการนำเงินไปลงทุนกลับทำให้กำลังซื้อลดลงในอนาคตแทนที่จะได้กำไร

จะเห็นว่า อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) เป็นแนวคิดที่ช่วยให้บุคคลและธุรกิจตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุน การออม และการกู้ยืมได้แม่นยำยิ่งขึ้นจากการเพิ่มตัวแปรด้านเงินเฟ้อ (Inflation) เข้ามารวมกับดอกเบี้ย เพื่อแสดงผลตอบแทนหรือดอกเบี้ยตามกำลังซื้อ (Purchasing Power) ที่เกิดขึ้นจริง

ตัวอย่าง Real Interest Rate

เพื่อการทำความเข้าใจที่ชัดเจนยิ่งขึ้น เราจะแสดงอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) ของ 2 ตัวอย่างใน 2 กรณีเปรียบเทียบกัน

• ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลประเทศ A ผลตอบแทน 8% ต่อปี โดยอัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ 2% ต่อปี อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง = 8% – 2% = 6% ต่อปี
• ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลประเทศ Z ให้ผลตอบแทน 20% ต่อปี แต่อัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ 16% ต่อปี อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง = 20% – 16% = 4% ต่อปี

จากตัวอย่างจะเห็นว่า โดยพื้นฐานพันธบัตรรัฐบาลของประเทศ Z ให้ผลตอบแทนสูงถึง 20% ซึ่งมากกว่าประเทศ A เกิน 2 เท่า แต่เมื่อเรานำผลตอบแทนมาหักลบด้วยเงินเฟ้อที่ทำให้มูลค่าของเงินที่ได้รับลดลงออกไป กลับกลายเป็นว่าประเทศ A ให้ผลตอบแทนมากกว่า