ดุลบัญชีเงินทุน คือ ดุลการชำระเงินในส่วนที่แสดงเงินทุนที่ไหลเข้าออกประเทศนั้น ๆ ซึ่งเงินทุนที่ไหลเข้าออกประเทศหนึ่งจะเกิดขึ้นตากการลงทุนและการเคลื่อนย้ายเงินลงทุนระหว่างประเทศ โดยดุลบัญชีเงินทุน (Capital and Financial Account) จะแบ่งเป็น 2 ส่วนคือบัญชีทุน (Capital Account) และบัญชีการเงิน (Financial Account)
การแสดงเงินลงทุนเข้าออกประเทศของ ดุลบัญชีเงินทุน (Capital and Financial Account) จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนตามชื่อ ได้แก่
- บัญชีทุน (Capital Account) ที่แสดงเงินที่เข้าออกประเทศนั้น ๆ ในลักษณะของการโอน
- บัญชีการเงิน (Financial Account) ที่แสดงเงินทุนเข้าและออกจากประเทศที่เกิดจากการลงทุนระหว่างประเทศ
โดยดุลบัญชีเงินทุน (Capital and Financial Account) เป็น 1 ใน 3 ส่วนประกอบของดุลการชำระเงินระหว่างประเทศจะแสดงอยู่ในดุลการชำระเงิน (Balance of Payment) ของแต่ละประเทศ
บัญชีทุน (Capital Account)
ดุลบัญชีทุน ในส่วนของบัญชีทุน (Capital Account) คือ การแสดงเงินที่เข้าและออกจากประเทศในลักษณะของการโอน แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ การโอนเงิน การเคลื่อนย้ายเงินทุน (ทั้งที่อยู่ในรูปตัวเงินและไม่ใช่ตัวเงิน) และการซื้อขายสินทรัพย์ที่ผลิตไม่ได้ และไม่ใช่สินทรัพย์ทางการเงิน
การโอนเงิน การเคลื่อนย้ายเงินทุน (ทั้งที่อยู่ในรูปตัวเงินและไม่ใช่ตัวเงิน) ประกอบด้วย เงินทุนให้เปล่า สินค้าทุน การโอนสิทธิของสินทรัพย์ถาวร และการที่เจ้าหนี้ยกเลิกหนี้
การซื้อขายสินทรัพย์ที่ผลิตไม่ได้ และไม่ใช่สินทรัพย์ทางการเงิน อย่างเช่น ที่ดินของสถานฑูต สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า และสัมปทาน เป็นต้น
ดุลบัญชีทุน (Capital Account) สามารถเขียนเป็นสมการได้ดังนี้: บัญชีทุน = รายรับเข้าประเทศ – รายจ่ายออกประเทศ
บัญชีการเงิน (Financial Account)
บัญชีการเงิน (Financial Account) คือ บัญชีที่แสดงเงินทุนเข้าและออกจากประเทศ ที่เกิดจากการลงทุนระหว่างประเทศ
โดยเงินลงทุนระหว่างประเทศที่จะแสดงในบัญชีการเงิน (Financial Account) ของดุลบัญชีเงินทุน (Capital and Financial Account) ประกอบด้วยวิธีการลงทุนเหล่านี้
- การลงทุนทางตรง (Direct Investment) ที่เป็นการลงทุนที่เข้าไปลงทุนในต่างประเทศด้วยการเข้าไปถือหุ้นในต่างประเทศมากกว่า 10%
- การลงทุนในอนุพันธ์
- การลงทุนในหลักทรัพย์ชนิดอื่น ๆ ทั้งตราสารทุนและตราสารหนี้
- การลงทุนอื่น ๆ อย่างเช่น สินเชื่อที่เกิดจากการค้าระหว่างประเทศ และเงินฝาก
ดุลบัญชีเงินทุนในส่วนของ บัญชีการเงิน (Financial Account) สามารถเขียนเป็นสมการได้ว่า:
บัญชีการเงิน = เงินลงทุนเข้ามาในประเทศ – เงินลงทุนที่ออกจากประเทศ
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับดุลการชำระเงิน (Balance of Trade) ทุกส่วนแบบละเอียดได้ในบทความ ดุลการชำระเงิน คืออะไร?
