ดุลบัญชีเดินสะพัด คือ ดุลบัญชีที่แสดงเงินที่ไหลเข้าออกประเทศนั้น ๆ จากการซื้อขายสินค้าและบริการระหว่างประเทศนั้นกับประเทศคู่ค้าอื่นๆ โดยดุลบัญชีเดินสะพัดจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ดุลการค้า (Trade Balance) และ ดุลบริการ (Service Account)
ดุลการค้า (Trade Balance) คือ บัญชีส่วนที่แสดงรายรับรายจ่ายที่เกี่ยวกับสินค้าที่เกิดการซื้อขายระหว่างประเทศ หรือก็คือบัญชีที่แสดงการส่งออกและการนำเข้าของประเทศ
ดุลบริการ (Service Account) คือ บัญชีส่วนที่แสดงรายรับรายจ่ายที่เกี่ยวกับบริการที่เกิดการซื้อขายระหว่างประเทศ
ดุลบัญชีเดินสะพัด หรือ Current Account จะแสดงอยู่ในดุลการชำระเงิน (Balance of Payment) ที่แสดงกิจกรรมทางการเงินของประเทศหนึ่งกับต่างประเทศทั้งหมด โดยหน้าที่ของ ดุลบัญชีเดินสะพัด (Current Account) คือเป็นส่วนที่แสดงรายได้ของประเทศ
ถ้าหากอธิบายให้ง่ายกว่านั้น จะเห็นว่าถ้าเทียบประเทศหนึ่งเป็นบริษัท ดุลบัญชีเดินสะพัด คือ รายการบัญชี (ของประเทศ) ที่ทำให้เห็นว่าบริษัทมีกำไร/ขาดทุนจากอะไรบ้างนั่นเอง
ดุลการค้า (Trade Balance)
ดุลการค้า (Trade Balance) คือ ดุลบัญชีเดินสะพัด (Current Account) ส่วนที่แสดงเงินที่เข้าและออกจากประเทศจากการส่งออก (Export) และการนำเข้า (Import)
ในส่วนของ ดุลการค้า หรือ Trade Balance ถือเป็นรายได้ส่วนใหญ่ของหลาย ๆ ประเทศที่ส่งออกเป็นหลัก ทำให้ประเทศเหล่านี้ที่มีดุลบัญชีเดินสะพัดเป็นบวกหรือเกินดุล อย่างประเทศไทย ประเทศญี่ปุ่น และ ประเทศจีน
นอกจากนี้ หลาย ๆ คนอาจจะเคยได้ยินคำว่า เกินดุลกับขาดดุล ซึ่งทั้ง 2 คำก็มาจาก ดุลการค้า (Trade Balance)
เกินดุล คือ ประเทศนั้นมีการ ส่งออกมากกว่านำเข้า (เกินดุล ภาษาอังกฤษ คือ Surplus)
ขาดดุล คือ ประเทศนั้นมีการ นำเข้ามากกว่าส่งออก (ขาดดุล ภาษาอังกฤษ คือ Deficit)
ดุลบริการ (Service Account)
ดุลบริการ (Service Account) คือ ดุลบัญชีเดินสะพัด ส่วนที่แสดงเงินที่ไหลเข้าและออกนอกประเทศจากด้านบริการ เช่น การท่องเที่ยว
ถ้าเป็นเรื่องที่ประเทศได้เงิน คือ เงินไหลเข้าสู่ประเทศ เช่น การที่ต่างชาติเข้ามาเที่ยว คนไทยไปทำงานในต่างประเทศ
ถ้าเป็นเรื่องที่ต้องนำเงินออกนอกประเทศ คือ เงินไหลออกจากประเทศ เช่น ไปเทียวต่างประเทศ ชาวต่างชาติเข้ามาทำงานในไทยแล้วส่งเงินกลับบ้านเกิด
ซึ่งดุลบริการก็สามารถ เกินดุลและขาดดุล ได้เช่นเดียวกันกับ ดุลการค้า ด้วยเงื่อนไขที่ไม่ต่างกัน
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับดุลการชำระเงินได้ที่บทความ ดุลการชำระเงิน (Balance of Payment)
