ระดับกลยุทธ์ (Strategy Level) ทั้ง 3 ระดับ ตามหลักการจัดการเชิงกลยุทธ์คืออะไร? มาดูกันว่าทั้ง 3 ระดับของ ระดับของกลยุทธ์ คืออะไร และประกอบด้วยอะไรบ้าง?
ระดับกลยุทธ์ คือ ระดับของกลยุทธ์ (Level of Strategy) ตามหลักการจัดการเชิงกลยุทธ์ ที่จะแบ่งกลยุทธ์ออกเป็น 3 ระดับ โดยที่กลยุทธ์แต่ละระดับจะใช้ในการวางแผนกลยุทธ์ในแต่ละส่วนขององค์กรในระดับที่แตกต่างกัน
ระดับของกลยุทธ์ ตามหลักการจัดการเชิงกลยุทธ์ จะแบ่งกลยุทธ์ออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่:
กลยุทธ์ระดับบริษัท (Corporate Strategy)
กลยุทธ์ระดับธุรกิจ (Business Strategy)
กลยุทธ์ระดับหน้าที่ (Functional Strategy)
ซึ่งกลยุทธ์ 3 ระดับจะมีความสำคัญและวิธีดำเนินกลยุทธ์ที่แตกต่างกันออกไปตามระดับ โดยกลยุทธ์ระดับองค์กรเป็นกลยุทธ์ในระดับที่เป็นภาพกว้างที่สุด ในขณะที่กลยุทธ์ระดับหน้าที่เป็นกลยุทธ์ในระดับย่อยที่สุด
กลยุทธ์ระดับบริษัท หรือ Corporate Strategy
กลยุทธ์ระดับบริษัท คือ การกำหนดกลยุทธ์ในภาพกว้าง ๆ เป็นแนวทางในการดำเนินงานของบริษัท เช่น จะลงทุนเพิ่มจะลดธุรกิจบางส่วนอย่างไร จะดำเนินงานในระยะยาวอย่างไร
กลยุทธ์ระดับบริษัท (Corporate Strategy) แบ่งเป็น 3 กลยุทธ์ ได้แก่:
Growth Strategy – กลยุทธ์แบบเน้นการเติบโต เป็นการดำเนินธุรกิจให้ธุรกิจเติบโตด้วยวิธีต่างๆ เช่น การหาตลาดใหม่ การควบกิจการ การเข้าซื้อกิจการอื่น ขยายกิจการจากรายได้ของกิจการ
Stability Strategy – กลยุทธ์แบบคงที่ ไม่ขยายกิจการแบบ Growth Strategy เป็นการดำเนินธุรกิจในตลาดที่ไม่ค่อยมีการเปลี่ยนแปลงหรืออิ่มตัวแล้ว ลงทุนเพิ่มไปก็ไม่ได้อะไร
Retrenchment Strategy – กลยุทธ์แบบหดตัว ลดระดับการดำเนินงาน มักจะพบในบริษัทที่เริ่มมองเห็นทิศทางของตลาดที่หดตัวลง เช่น ในยุค FinTech ที่ธนาคารต่าง ๆ หันมาใช้เทคโนโลยีแทนมากขึ้น ทำให้ทยอยปิดสาขาและปลดพนักงานออกเรื่อยๆ
กลยุทธ์ระดับธุรกิจ หรือ Business Strategy
กลยุทธ์ระดับธุรกิจ คือ กลยุทธ์ในการแข่งขันของบริษัท เป็นการวางกลยุทธ์ว่าบริษัทจะแข่งขันด้วยวิธีไหน และทำให้เห็นด้วยว่าคู่แข่งทางธุรกิจของบริษัทคือใคร นอกจากนี้กลยุทธ์ระดับธุรกิจยังสามารถนำไปใช้วางแผนการตลาดและผลิตภัณฑ์ได้อีกด้วย
กลยุทธ์ระดับธุรกิจ (Business Strategy) ที่พบได้บ่อยจะมีอยู่ทั้งหมด 5 กลยุทธ์ ได้แก่:
กลยุทธ์ความเป็นผู้นำด้านต้นทุน (Cost Leadership) สามารถผลิตสินค้าเดียวกันได้ในต้นทุนต่อหน่วยที่ถูกกว่าเจ้าอื่น ทำให้ได้กำไรต่อหน่วยมากขึ้น หรือ สามารถขายได้ในราคาที่ถูกลงเพื่อตัดราคา
กลยุทธ์สร้างความแตกต่าง (Differentiation) มีสินค้าหรือบริการที่แตกต่างจากคู่แข่งรายอื่นเป็นตัวดึงดูด
กลยุทธ์การตอบสนองอย่างรวดเร็ว (Quick Response) เน้นการปรับตัวในด้านต่างๆ เพื่อให้บริษัทสามารถตอบสนองลูกค้าได้ตามความต้องการ ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือสินค้าประเภทอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ที่แข่งขันกันตอบสนองความต้องการของลูกค้าจนทำให้มีรุ่นใหม่ ๆ ออกมาอย่างต่อเนื่อง
นอกจากนี้ยังมีกลยุทธ์ Focus ที่เป็นการเน้นจับลูกค้ากลุ่มใดกลุ่มหนึ่งเป็นพิเศษ (แต่ลูกค้ากลุ่มอื่นที่เราไม่ได้ Focus ก็สามารถใช้สินค้านั้นได้เหมือนกัน) เป็นกลยุทธ์ที่ต่อยอดมาจากกลยุทธ์ Cost Leadership และ Differentiation
Focus Differentiation คือ กลยุทธ์สร้างความแตกต่าง ในขณะที่จับลูกค้าเฉพาะกลุ่ม เช่น ร้านหนังสือที่สามารถมานั่งแช่ได้ทั้งวันจับกลุ่มนักเรียนนักศึกษา (ในขณะที่คนที่ไม่ใช่นักเรียนนักศึกษาก็มานั่งได้)
Cost Focus คือ กลยุทธ์ที่เน้นเรื่องต้นทุน ในขณะที่จับลูกค้าเฉพาะกลุ่ม เช่น เครื่องดื่มชูกำลังต้นทุนต่ำยี่ห้อหนึ่งจับกลุ่มแรงงาน (ซึ่งลูกค้ากลุ่มอื่นอย่างนักศึกษาที่อ่านหนังสือดึกดื่น ก็ซื้อไปกินได้เช่นกัน)
กลยุทธ์ระดับหน้าที่ หรือ Functional Strategy
กลยุทธ์ระดับหน้าที่ คือ การกำหนดกลยุทธ์ในแต่ละหน้าที่ของธุรกิจนั้น ๆ เพื่อสร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน ซึ่งกลยุทธ์ระดับหน้าที่ในแต่ละหน้าที่จะมีหน้าที่แตกต่างกันออกไป โดยจากทั้งกลยุทธ์ 3 ระดับ ในส่วนนี้คือระดับกลยุทธ์ที่เป็นส่วนย่อยที่สุด
กลยุทธ์ระดับหน้าที่ให้นึกถึงภาพแผนกในบริษัท กลยุทธ์ที่แผนกเหล่านั้นใช้แก้ปัญหาคือกลยุทธ์ระดับหน้าที่ โดยตัวอย่างของกลยุทธ์ระดับหน้าที่ (Functional Strategy) ที่พบได้ในองค์กรทั่วไป ได้แก่:
การตลาด (Marketing) จะใช้กลยุทธ์การตลาดต่างๆ เพื่อศึกษาและตอบสนองความต้องการของลูกค้า
การผลิต (Production) มีหน้าที่ผลิตสินค้าให้ได้ผลผลิตสูงสุด และเกิดผลเสียน้อยที่สุด
การวิจัยและพัฒนา (Research and Development) คอยคิดค้นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า
การจัดซื้อ (Purchasing) คัดเลือกผู้ขายวัตถุดิบตามความต้องการ รวมถึงเจรจาต่อรองให้ได้ราคาที่เหมาะสม
การเงิน (Financial) หาแหล่งเงินทุน และใช้กลยุทธ์ทางการเงินต่างๆทำให้บริษัทสามารถดำเนินงานได้อย่างราบรื่น ต่อเนื่อง
ถ้าหากสังเกตดี ๆ จะเห็นว่า กลยุทธ์ระดับหน้าที่ หรือ Functional Strategy ก็คือแต่ละส่วนขององค์กรตามแนวคิด Value Chain ของ Michael E. Porter นั่นเอง
