หนี้รัฐบาล คืออะไร?
หนี้รัฐบาล คือ หนี้ที่เกิดจากกู้ยืมเงินโดยรัฐบาล ซึ่งเป็นการกู้เงินมาใช้ในการดำเนินนโยบายต่าง ๆ ของรัฐบาล ในกรณีที่โครงการนั้นจำเป็นต้องใช้เงินจำนวนที่สูงมากในระดับที่เป็นรายได้ของประเทศไม่เพียงพอ แต่ในระยะยาวรัฐบาลคาดว่าโครงการดังกล่าวจะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างมาก
ตัวอย่างเช่น การสร้างทางหลวง การสร้างทางพิเศษ การสร้างทางหลวงชนบท การสร้างทางด่วน และการสร้างเขื่อน โดยนโยบายในลักษณะนี้จะเรียกว่า นโยบายแบบขาดดุล (รัฐบาลใช้เงินมากกว่ารายได้)
หนี้รัฐบาล (Government Debt) เป็นส่วนหนึ่งของ หนี้สาธารณะ (Public Debt) โดยหนี้ของรัฐบาลจะนับเฉพาะหนี้ที่เกิดจากรัฐบาล ซึ่งประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ได้แก่
- หนี้ที่รัฐบาลกู้โดยตรง
- หนี้ที่รัฐบาลกู้เพื่อชดใช้ความเสียหายให้แก่กองทุนเพื่อการฟื้นฟูฯ
- หนี้เงินกู้ล่วงหน้าเพื่อปรับโครงสร้างหนี้
โดยรายการที่อยู่ใน หนี้รัฐบาล ทั้ง 3 ส่วน จะประกอบด้วย เงินกู้เพื่อใช้ในแผนงาน/โครงการของรัฐบาล เงินกู้ให้กู้ต่อ เงินกู้ชดเชยการขาดดุลงบประมาณและบริหารหนี้ เงินกู้เพื่อการพัฒนาระบบบริหารจัดการทรัพยากรน้ำและระบบขนส่งทางถนนระยะเร่งด่วน เงินกู้ปรับโครงสร้างหนี้ต่างประเทศที่กระทรวงการคลังค้ำประกัน เงินกู้เพื่อการปรับโครงสร้างหนี้ต่างประเทศ เงินกู้เพื่อนำเข้ากองทุนส่งเสริมการประกันภัย เงินกู้เพื่อฟื้นฟูและเสริมสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจ หนี้เงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณ เงินกู้เพื่อใช้ในการดำเนินโครงการเงินกู้ DPL และ พันธบัตรโครงการช่วยเพิ่มเงินกองทุน
ในขณะที่หนี้สาธารณะ (Public Debt) จะนับรวมไปถึงหนี้ส่วนอื่น ได้แก่ หนี้รัฐวิสาหกิจ, หนี้รัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงิน, หนี้กองทุนเพื่อการฟื้นฟูฯ, และหนื้หน่วยงานของรัฐ
ใครเป็นคนใช้หนี้ที่รัฐบาลก่อ
เมื่อพูดถึงหนี้แปลว่าต้องใช้คืนในท้ายที่สุด หนี้รัฐบาล (Government Debt) เองก็เช่นกัน ซึ่งผู้ที่ต้องใช้หนี้ที่รัฐบาลก่อก็ไม่ใช่ใครที่ไหน นั่นก็คือทุกคนที่จ่ายภาษี เพราะภาษีคือรายได้ของประเทศ
แล้วประเทศไทยมีหนี้มากแค่ไหน? สำหรับใครที่อยากติดตามว่าประเทศไทยมีหนี้เท่าไหร่สามารถดูได้ที่เว็บไซต์ — สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ
โดยจากข้อมูลของสำนักงานบริหารหนี้สาธารณะในเดือนพฤษภาคม 2566 ประเทศไทยมี หนี้สาธารณะคงค้างโดยรวมอยู่ที่ 10,958,928.78 ล้านบาท
และสำหรับหนี้ในส่วนที่เป็น หนี้ของรัฐบาล (Government Debt) ที่รัฐบาลเป็นผู้ก่อ ณ เดือนพฤษภาคม 2566 มีมูลค่ารวม 9,599,147.74 ล้านบาท
ซึ่งสามารถแบ่งที่มาของหนี้ของรัฐบาลจำนวนดังกล่าว ได้ดังนี้
- หนี้ที่รัฐบาลกู้โดยตรง 8,808,445.24 ล้านบาท
- หนี้ที่รัฐบาลกู้เพื่อชดใช้ความเสียหายให้แก่กองทุนเพื่อการฟื้นฟูฯ 660,988.50 ล้านบาท
- หนี้เงินกู้ล่วงหน้าเพื่อปรับโครงสร้างหนี้ 129,714.00 ล้านบาท
ในขณะที่ GDP ของไทย ในปี 2565 ต่อหนี้สาธารณะคงค้างของไทย อ้างอิงจากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ อยู่ที่สัดส่วน 60.7% ของ GDP
หมายเหตุ: คำนวณด้วยอัตราแลกเปลี่ยน 34.89 บาท ต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ
