หนี้รัฐบาล คือ หนี้ที่เกิดจากกู้ยืมเงินโดยรัฐบาล ซึ่งเป็นการกู้เงินมาใช้ในการดำเนินนโยบายต่าง ๆ ของรัฐบาล ในกรณีที่โครงการนั้นจำเป็นต้องใช้เงินจำนวนที่สูงมากในระดับที่เป็นรายได้ของประเทศไม่เพียงพอ แต่ในระยะยาวรัฐบาลคาดว่าโครงการดังกล่าวจะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างมาก
ตัวอย่างเช่น การสร้างทางหลวง การสร้างทางพิเศษ การสร้างทางหลวงชนบท การสร้างทางด่วน และการสร้างเขื่อน โดยนโยบายในลักษณะนี้จะเรียกว่า นโยบายแบบขาดดุล (รัฐบาลใช้เงินมากกว่ารายได้)
หนี้รัฐบาล (Government Debt) เป็นส่วนหนึ่งของ หนี้สาธารณะ (Public Debt) โดยหนี้ของรัฐบาลจะนับเฉพาะหนี้ที่เกิดจากรัฐบาล ซึ่งประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ได้แก่
- หนี้ที่รัฐบาลกู้โดยตรง
- หนี้ที่รัฐบาลกู้เพื่อชดใช้ความเสียหายให้แก่กองทุนเพื่อการฟื้นฟูฯ
- หนี้เงินกู้ล่วงหน้าเพื่อปรับโครงสร้างหนี้
โดยรายการที่อยู่ใน หนี้รัฐบาล ทั้ง 3 ส่วน จะประกอบด้วย เงินกู้เพื่อใช้ในแผนงาน/โครงการของรัฐบาล เงินกู้ให้กู้ต่อ เงินกู้ชดเชยการขาดดุลงบประมาณและบริหารหนี้ เงินกู้เพื่อการพัฒนาระบบบริหารจัดการทรัพยากรน้ำและระบบขนส่งทางถนนระยะเร่งด่วน เงินกู้ปรับโครงสร้างหนี้ต่างประเทศที่กระทรวงการคลังค้ำประกัน เงินกู้เพื่อการปรับโครงสร้างหนี้ต่างประเทศ เงินกู้เพื่อนำเข้ากองทุนส่งเสริมการประกันภัย เงินกู้เพื่อฟื้นฟูและเสริมสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจ หนี้เงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณ เงินกู้เพื่อใช้ในการดำเนินโครงการเงินกู้ DPL และ พันธบัตรโครงการช่วยเพิ่มเงินกองทุน
ในขณะที่หนี้สาธารณะ (Public Debt) จะรวมไปถึงหนี้ส่วนอื่น ได้แก่
- หนี้รัฐวิสาหกิจ
- หนี้รัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงิน
- หนี้กองทุนเพื่อการฟื้นฟูฯ
- หนื้หน่วยงานของรัฐ
ใครเป็นคนใช้หนี้ที่รัฐบาลก่อ
เมื่อพูดถึงหนี้แปลว่าต้องใช้คืนในท้ายที่สุด หนี้รัฐบาล ก็เช่นกัน ซึ่งผู้ที่ต้องใช้หนี้ที่รัฐบาลก่อก็ไม่ใช่ใครที่ไหน นั่นก็คือทุกคนที่จ่ายภาษี เพราะภาษีคือรายได้ของประเทศ
แล้วประเทศไทยมีหนี้มากแค่ไหน?
จากข้อมูลของสำนักงานบริหารหนี้สาธารณะในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 ประเทศไทยมี หนี้สาธารณะโดยรวมอยู่ที่ 6,901,694.60 ล้านบาท
ในขณะที่ประมาณการ GDP ของไทย อยู่ที่ 16,481,783.00 ล้านบาท หรือประเทศไทยมีสัดส่วนหนี้สินต่อ GDP อยู่ที่ 41.87%
และสำหรับหนี้ในส่วนที่เป็น หนี้ของรัฐบาล ที่รัฐบาลเป็นผู้ก่อ ณ เดือนกุมภาพันธ์ 2562 มีมูลค่ารวม 5,642,720.68 ล้านบาท คิดเป็น 34.24% ของ GDP
คำนวณด้วยอัตราแลกเปลี่ยน 31.64 บาท ต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ
สำหรับใครที่อยากติดตามว่าประเทศไทยมีหนี้เท่าไหร่สามารถดูได้ที่เว็บไซต์ — สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ
