หนี้สาธารณะ คือ หนี้ที่เกิดจากการกู้ยืมของรัฐบาล เพื่อนำเงินกู้จำนวนดังกล่าวมาใช้จ่ายในโครงการต่าง ๆ ในกรณีที่ประเทศมีรายได้น้อยกว่ารายจ่าย หรือก็คือตอนที่ประเทศมีเงินไม่พอ แต่ต้องการจะใช้เงินในโครงการบางอย่างหรือซื้ออะไรบางอย่าง ซึ่งในกรณีนี้จะเรียกว่า นโยบายขาดดุล (รัฐบาลใช้เงินมากกว่ารายได้)
หนี้สาธารณะ (Public Debt) ตามปกติจะเป็นหนี้ที่เกิดจากการกู้เงินเพื่อใช้ในโครงการใหญ่ ๆ ที่ในระยะยาวจะให้ผลตอบแทนหรือสร้างโอกาสอย่างมหาศาลให้กับประเทศ รวมถึงสร้างการจ้างการจำนวนมากให้คนในประเทศ
โดยทั่วไป หนี้สาธารณะ (Public Debt) มักจะเกิดจากการกู้เงินเพื่อใช้กับโครงการใหญ่ที่ใช้เงินจำนวนมาก เห็นได้บ่อยในกรณีของการก่อหนี้เพื่อใช้กับการสร้างโครงสร้างพื้นฐาน
มาถึงตรงนี้บางคนอาจมีคำถามแล้วว่า ใครเป็นคนจ่ายหนี้สาธารณะ?
คำตอบคือ เราทุกคนที่จ่ายภาษีคือผู้ที่มีส่วนในการใช้คืนหนี้สาธารณะ เพราะรายได้ของประเทศจะมาจากภาษี และเมื่อมีหนี้ประเทศก็จะต้องหารายได้มาจ่ายหนี้
อย่างไรก็ตาม หนี้สาธารณะ หรือ Public Debt จะไม่ใช่เรื่องที่เกี่ยวกับหนี้ที่คนทั่วไปกู้เงินเพื่อไป ผ่อนบ้าน ผ่อนรถ ซึ่งรณีนั้นเราจะเรียกว่าหนี้ครัวเรือน (Household Debt)
หนี้สาธารณะ ดีหรือไม่?
การก่อหนี้ไม่ใช่เรื่องที่เลวร้ายเสมอไป หนี้สาธารณะ (Public Debt) เองก็เช่นกัน แต่ปัญหาที่อยู่การนำเงินทุนไปสร้างผลตอบแทนจากโครงการต่าง ๆ ให้เกิดผลกำไร เพราะถ้าหากว่าผู้ที่ก่อหนี้สามารถบริการเงินที่กู้มาได้ดีในท้ายที่สุดก็จะสามารถสร้างประโยชน์ได้มากกว่าจำนวนเงินที่กู้มา
ตัวอย่างเช่น ประเทศ A กู้เงินมาสร้างโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ เพื่อผลักดันประเทศให้เป็นเมืองท่า เป็นศูนย์กลางของ Logistics ในภูมิภาค ซึ่งถ้ารัฐบาลของประเทศดังกล่าวมีความสามารถพอจนแผนดังกล่าวสำเร็จ ในระยะยาวประเทศก็จะมีทั้งรายได้รวมไปถึงเกิดการสร้างงานตามมาเป็นจำนวนมาก
ในทางกลับกัน หนี้สาธารณะ (Public Debt) ที่ไม่ดีหรือหนี้ที่ไม่ควรก่อ หลายคนน่าจะเคยเห็นกันมาบ้างจากหลาย ๆ เคสของหลายประเทศ
นอกจากนี้ การสร้างหนี้สาธารณะของประเทศยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างความน่าเชื่อถือ ในกรณีที่ประเทศผู้กู้มีความสามารถในการบริหารสภาพคล่อง ซึ่งจะช่วยให้ในการกู้ครั้งอื่น ๆ สามารถกู้ได้ในอัตราดอกเบี้ยที่ถูกลง (เครดิตดี ดอกเบี้ยต่ำ)
หนี้สาธารณะของไทย ติดตามได้จากที่ไหน?
ข้อมูล หนี้สาธารณะของไทย สามารถติดตามได้จากเว็บไซต์ของ สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ (Public Debt Management Office)โดยจะประกาศ ตัวเลขหนี้สาธารณะ ของประเทศไทยจะประกาศเป็นรายเดือน
สามารถดูข้อมูลหนี้สาธารณะของไทยได้ที่เว็บไซต์สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ (Public Debt Management Office) และสามารถดูข้อมูลหนี้สาธารณะของทุกประเทศทั่วโลกแบบง่าย ๆ ได้จากเว็บไซต์ usdebtclock.org
