เงินปันผล คือ ผลตอบแทนที่จะแบ่งให้กับผู้ถือหุ้นซึ่งเป็นเจ้าของบริษัท เมื่อบริษัทดำเนินธุรกิจแล้วมีกำไร (และมีนโยบายจ่ายเงินปันผล) โดยจะเป็นการแบ่งกำไรจากการประกอบธุรกิจของบริษัทให้กับเจ้าของกิจการตามสัดส่วนความเป็นเจ้าของซึ่งวัดจากจำนวนหุ้น
อธิบายให้ง่ายกว่านั้น เงินปันผล (Dividend) คือสิ่งที่เหมือนกับการที่คุณเปิดร้านอาหารแล้วได้กำไร คุณก็จะนำกำไรบางส่วนที่ได้จากร้านอาหารมาใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน ถ้ามีคุณคนเดียวที่ลงทุนเปิดร้านก็ไม่ต้องแบ่งใคร แต่ถ้าหากว่าคุณลงทุนกับเพื่อนคุณก็จะต้องแบ่งกำไรกับเพื่อน
โดยสิ่งที่ทำให้การแบ่งกำไรดังกล่าวสมเหตุสมผลคือแบ่งตามสัดส่วนเงินลงทุน (ใครลงทุนมากกว่าก็จะได้ส่วนแบ่งกำไรมากกว่า) ซึ่งในกรณีของเงินปันผล (Dividend) ที่เป็นส่วนแบ่งกำไรของบริษัทก็จะวัดจากจำนวนของหุ้น
ซึ่งหุ้น (Stock) คือการแบ่งเงินลงทุนออกเป็นหน่วยละเท่า ๆ กัน ตัวอย่างเช่น บริษัท Greed is Goods เปิดบริษัทโดยกำหนดไว้ว่าจะใช้ทุน 1,000,000 บาท โดยมีผู้ร่วมลงทุน 4 คน คือ A B C และ D ซึ่งทั้ง 4 คนออกเงินลงทุนไม่เท่ากัน ทำให้แต่ละคนจะมีจำนวนหุ้นไม่เท่ากัน
สมมติว่า 1 หุ้นของบริษัท Greed is Goods มีมูลค่า 1 บาทต่อหุ้น และผู้ถือหุ้นทั้ง 4 คนลงทุนด้วยเงินจำนวนหนึ้ง ทำให้แต่ละคนถือหุ้นของบริษัท Greed is Goods ดังนี้
A ออกเงิน 500,000 บาท (500,000 หุ้น)
B ออกเงิน 200,000 บาท (200,000 หุ้น)
C ออกเงิน 150,000 บาท (150,000 หุ้น)
D ออกเงิน 150,000 บาท (150,000 หุ้น)
บริษัทจ่ายเงินปันผลอย่างไร?
ทั้งหมดที่เล่ามาก่อนหน้านี้คือพื้นฐานของหุ้น กลับมาที่เงินปันผลอีกครั้ง เงินปันผล คือ การแบ่งผลกำไรเมื่อบริษัทมีกำไร โดยเงินปันผลจะเป็นรายได้หลังจากหักค่าใช้จ่ายต่าง ๆ และหักภาษีเงินได้นิติบุคคล โดยในแต่ละบริษัทก็จะมี นโยบายจ่ายเงินปันผล ที่แตกต่างกันออกไป
ตัวอย่างเช่น บริษัท Greed is Goods มีกำไรสุทธิ 100,000 บาท และ นโยบายจ่ายเงินปันผล ของบริษัท Greed is Goods คือ หุ้นละ 0.08 บาท หรือจ่ายเงินปันผลทั้งหมด 80,000 บาท และเก็บ 20,000 ที่เหลือไว้เป็นกำไรสะสม (Retained Earnings) เพื่อใช้ขยับขยายกิจการต่อไป
จากตัวอย่างเดิมเมื่อหัวข้อที่แล้ว ผู้ถือหุ้น (เจ้าของบริษัท) จะได้ส่วนแบ่งกำไรหรือเงินปันผล (Dividend) ดังนี้:
- A ได้เงินปันผล 500,000 หุ้น x 0.8 บาท = 40,000 บาท
- B ได้เงินปันผล 200,000 หุ้น x 0.8 บาท = 16,000 บาท
- C ได้เงินปันผล 150,000 หุ้น x 0.8 บาท = 12,000 บาท
- D ได้เงินปันผล 150,000 หุ้น x 0.8 บาท = 12,000 บาท
จากตัวอย่างจะเห็นว่า A ได้เงินปันผลมากที่สุดเนื่องจากลงทุนมากที่สุด ส่วน C กับ D ได้เงินปันผลเท่ากันเพราะถือหุ้นเท่ากัน และทั้งหมดก็คือการทำงานของ เงินปันผล (Dividend)
ทำอย่างไร ถ้าอยากได้เงินปันผล ?
สำหรับวิธีที่จะได้รับเงินปันผลจากหุ้นที่อยู่ในตลาดหุ้นก็จำเป็นที่จะต้องหาข้อมูล 2 ข้อนี้ของหุ้นที่คาดว่าจะได้รับเงินปันผลก่อน เพื่อที่จะถือหุ้นเอาไว้จนถึงวันที่บริษัทจ่ายเงินปันผล
- ซื้อหุ้นที่มีกำไร (ต้องมีกำไรจึงจะสามารถจ่ายเงินปันผลได้) และมีนโยบายจ่ายเงินปันผล
- ซื้อหุ้นก่อนที่หุ้นจะขึ้นเครื่องหมาย XD (Exclude Dividend)
ลองดูตัวอย่างของ นโยบายการจ่ายเงินปันผล ในอดีตของแต่ละบริษัทได้จากแบบรายงาน 56-1 โดยค้นหาบริษัทที่ต้องการดูได้จากเว็บไซต์ตลาดหลักทรัพย์ set.or.th
อย่างไรก็ตาม บริษัทจะไม่ได้จ่ายเงินปันผลด้วยกำไรทั้งหมด แต่บริษัทจะกันกำไรบางส่วนของร้านไว้สำหรับขยับขยายกิจการในอนาคต โดยกำไรที่บริษัทกันไว้จะเรียกว่ากำไรสะสม (Retained Earning)
