เงินแข็ง กับ เงินอ่อน คืออะไร? ต่างกันอย่างไร

เงินแข็ง เงินอ่อน คืออะไร?

เงินแข็ง กับ เงินอ่อน คือ การเปลี่ยนแปลงของมูลค่าของเงินระหว่างเงิน 2 สกุลเงินที่นำมาเปรียบเทียบกัน ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยนในการแลกเงินจากสกุลหนึ่งไปเป็นอีกสกุลหนึ่ง เช่น การแลกเงินดอลลาร์สหรัฐ (USD) เป็นเงินบาทไทย (THB) โดยคำว่าเงินแข็ง เงินอ่อน คือ คำที่ใช้เรียกการที่เงินสกุลหนึ่งมีมูลค่าเพิ่มขึ้น/ลดลงเมื่อเทียบกับเงินอีกสกุลหนึ่ง

สำหรับใครที่ต้องการทำความเข้าใจกับเงินแข็งค่าและเงินอ่อนค่าแบบรวบรัด การที่ต้องใช้เงินบาทในการแลกเป็น 1 ดอลลาร์เพิ่มขึ้น (จากช่วงเวลาก่อนหน้า) เรียกว่าเงินบาทอ่อน และในกรณีตรงกันข้ามถ้าจำนวนเงินบาทที่ต้องใช้แลกเป็น 1 ดอลลาร์ลดลงจะเรียกว่าเงินบาทแข็ง

ตัวอย่างเช่น อัตราแลกเปลี่ยนระหว่างเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อเงินบาทไทย คือ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อ 35 บาท เมื่อเวลาผ่านไปอัตราแลกเปลี่ยนอาจเปลี่ยนไป สมมติว่าเปลี่ยนไปเป็น 1 ดอลลาร์สหรัฐต่อ 31 บาท

มุมมองด้านเงินบาท คือ เงินบาทแข็งค่า เมื่อเทียบกับเงินดอลลาร์ (เงินบาทมีค่ามากขึ้น)
มุมมองด้านเงินดอลลาร์ คือ เงินดอลลาร์อ่อนค่า เมื่อเทียบกับเงินบาท (ดอลลาร์มีค่าน้อยลง)

เงินแข็ง และ เงินอ่อน คือสิ่งที่จะเกิดขึ้นพร้อมกันเสมอในทิศทางตรงข้ามกัน เพราะอย่างที่บอกว่า เงินอ่อนค่า และ เงินแข็งค่า คือ สิ่งที่เกิดจากการเทียบกันของ 2 ค่าเงิน นั่นหมายความว่าถ้าเงินสกุลหนึ่งแข็งค่า เงินอีกสกุลหนึ่งที่นำมาเปรียบเทียบจะอ่อนค่า

แต่ถ้าหากยังไม่เข้าใจหรือสนใจในรายละเอียดของ เงินบาทแข็งค่า เงินบาทอ่อนค่า เกี่ยวกับที่มาและสาเหตุของการที่เงินแข็งค่าและเงินอ่อนค่า ในส่วนต่อไปเราจะมาทำความเข้าใจกับที่มาของ “เงินแข็งเงินอ่อน” แบบละเอียดทีละขั้นตอน

เงินแข็งค่า เงินอ่อนค่า ต่างกันอย่างไร?

เงินแข็ง เงินอ่อน คือ เรื่องเกี่ยวกับการที่มีมูลค่าของเงินสกุลหนึ่งที่ต้องใช้แลกเป็นเงินอีกสกุลหนึ่งเปลี่ยนแปลงไป เมื่อเทียบกับช่วงเวลาก่อนหน้า ดังนั้นวิธีที่ง่ายที่สุดที่จะสามารถเข้าใจเงินแข็งเงินอ่อนคือให้คิดว่าเงินแต่ละสกุลเป็นสินค้าชนิดหนึ่ง ซึ่งการที่เงินอ่อนค่าและเงินแข็งค่าคือการเปลี่ยนไปของราคาสินค้านั่นเอง

เงินแข็งค่า คือ การที่เงินสกุลหนึ่งมีราคาแพงขึ้น เมื่อใช้เงินอีกสกุลหนึ่งซื้อ (แลกเงิน)
เงินอ่อนค่า คือ เงินสกลุหนึ่งราคาถูกลง เมื่อใช้เงินอีกสกุลซื้อ (แลกเงิน)

เพื่อความง่ายในการทำความเข้าใจ เราจะยกตัวอย่างแยกระหว่าง เงินแข็ง กับ เงินอ่อน เพิ่มเติมด้านล่าง

เงินแข็งค่า คืออะไร?

เงินแข็ง คือ การที่มูลค่าของเงินสกุลหนึ่ง (เงินสกุล A) มีค่ามากขึ้นจากเดิม เมื่อนำไปเทียบกับเงินอีกสกุลหนึ่ง (เงินสกุล B) ตัวอย่างเช่น เงินบาทแข็งค่าเมื่อเทียบกับเงินดอลลาร์สหรัฐ (USD)

จากเดิมเงินจำนวน 35 บาท มีค่าเท่ากับ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ
ปัจจุบันเงินจำนวน 34 บาท มีค่าเท่ากับ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ

จากตัวอย่างถ้าเทียบเงินดอลลาร์เป็นสินค้าจะเห็นว่าเงินบาทมีค่ามากขึ้น เพราะก่อนหน้านี้ต้องใช้ถึง 35 บาทเพื่อแลกกับเงินดอลลาร์สหรัฐฯ แต่ปัจจุบันใช้เพียงแค่ 34 บาท ก็แลกได้แล้ว

ในทางกลับกันถ้าหากว่ามองในมุมดอลลาร์สหรัฐ จะเห็นว่า 1 ดอลลาร์สหรัฐมีค่าน้อยลง (แลกเงินบาทได้น้อยลง) หรือก็คือเงินดอลลาร์อ่อนค่าเมื่อเทียบกับเงินบาทนั่นเอง

เงินอ่อนค่า คืออะไร?

เงินอ่อน คือ การที่มูลค่าของเงินสกุลหนึ่ง (เงินสกุล A) มีค่าน้อยลงจากเดิมเมื่อเทียบกับเงินอีกสกุลหนึ่ง (เงินสกุล B) ตัวอย่างเช่นเงินบาทอ่อนค่าเมื่อเทียบกับดอลลาร์สหรัฐ

จากเดิม 34 บาท มีค่าเท่ากับ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ
ปัจจุบัน 35 บาท มีค่าเท่ากับ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ

จากตัวอย่างจะเห็นว่า เงินบาทมีค่าลดลง เพราะก่อนหน้านี้ใช้แค่ 34 บาทก็สามารถแลก 1 ดอลลาร์สหรัฐได้แล้ว แต่ปัจจุบันต้องใช้ถึง 35 บาทจึงจะสามารถแลกเงิน 1 ดอลลาร์สหรัฐได้

ในทางกลับกันถ้าหากว่าเรามองในมุมดอลลาร์สหรัฐ จะเห็นว่า 1 ดอลลาร์สหรัฐมีค่ามากขึ้น (แลกเงินบาทได้มากขึ้น) หรือก็คือเงินดอลลาร์แข็งค่าเมื่อเทียบกับเงินบาท

สาเหตุของเงินแข็ง/เงินอ่อน

สาเหตุหลักที่ทำให้เงินแข็ง เงินอ่อน มาจากปริมาณความต้องการและปริมาณเงินของเงินสกุลนั้น (Demand และ Supply ของเงิน) เหมือนอย่างที่ได้อธิบายในตอนต้นว่าให้คิดว่าเงินเป็นเหมือนสินค้าชนิดหนึ่งที่ต้องเอาเงินอีกสกุลไปแลก แต่อย่างไรก็ตามเงินแข็งค่าอ่อนค่าจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเงินสกุลนั้นใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว หรือแบบลอยตัวภายใต้การแทรกแซงที่ปล่อยให้อัตราแลกเปลี่ยนเปลี่ยนแปลงไปตามปริมาณความต้องการของตลาด

เงินแข็ง เกิดจาก ความต้องการเงินสกุลนั้นๆ (Demand) > จำนวนเงินสกุลนั้นๆ (Supply)
เงินอ่อน เกิดจาก ความต้องการเงินสกุลนั้นๆ (Demand) < จำนวนเงินสกุลนั้นๆ (Supply)

ดังนั้นคำตอบของคำถามว่าอะไรคือสาเหตุของเงินแข็งค่าและเงินอ่อนค่า ก็คืออะไรที่ทำให้คนมีความต้องการหรือไม่ต้องการเงินสกุลนั้น จนทำให้เงินสกุลนั้นแพงขึ้น (แข็งค่า) หรือถูกลง (อ่อนค่า)

เงินแข็งค่า มีสาเหตุจากอะไร?

สาเหตุที่ทำให้เงินแข็ง คือ อะไรก็ตามทำให้เกิดความต้องการ (Demand) เงินสกุลนั้น ประกอบด้วย 4 ปัจจัยหลัก ๆ ซึ่งได้แก่

การที่ประเทศเกิดการเกินดุลการค้ามาก ๆ (ส่งออกมากกว่านำเข้า) เพราะการที่ส่งออกก็คือการที่ต่างชาติซื้อสินค้าของเรา เงินที่ได้มาก็จะเป็นเงินสกุลต่างประเทศ ทำให้เราที่เป็นผู้ขายหรือผู้ส่งออกต้องแลกเงินสกุลต่างประเทศนั้นกลับเป็นเงินบาทเพื่อใช้ในประเทศไทยต่อไป

การที่ Fund Flow หรือเงินลงทุนเคลื่อนย้ายจากต่างประเทศไหลเข้ามา ซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดจากการที่ต่างชาตินำเงินเข้ามาลงทุนในไทย ซึ่งการเข้ามาลงทุนนักลงทุนต่างชาติจะถือเงินประเทศของเขาเข้ามาเพื่อแลกเป็นเป็นเงินบาท (จุดนี้ทำให้เงินบาทเป็นที่ต้องการ) จึงจะสามารถเข้าซื้อหลักทรัพย์ต่าง ๆ เพื่อลงทุนได้

ใช้เก็บเป็นสินทรัพย์หลบภัย (Safe Haven) เพราะมีความเชื่อมั่นในเงินสกุลนั้น ถ้าหากว่านักลงทุนต่างเชื่อมั่นว่าประเทศนั้นหรือสกุลเงินนั้นมีความเสี่ยงต่ำที่จะได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจ นักลงทุนเหล่านั้นก็จะพากันแลกเงินของประเทศนั้นเก็บเอาไว้เพื่อรักษากำลังซื้อของตนในช่วงที่เศรษฐกิจกำลังมีปัญหา

การแทรกแซงค่าเงินธนาคารกลาง หรือในกรณีของไทยก็คือการที่ธนาคารแห่งประเทศไทยเข้าไปแทรกแซงอัตราแลกเปลี่ยน

เงินอ่อนค่า มีสาเหตุจากอะไร?

ในทางตรงกันข้าม สาเหตุที่ทำให้เงินอ่อน คือ อะไรก็ตามที่ทำให้คนไม่ต้องการเงินสกุลนั้นหรือทำให้ผู้ที่ถือเงินสกุลนั้นต้องการแลกเงินสกุลนั้นไปเป็นเงินสกุลอื่น ประกอบด้วย 4 ปัจจัยหลัก ๆ เช่นกันซึ่งได้แก่

ขาดดุลการค้ามาก ๆ (นำเข้ามากกว่าส่งออก) เพราะการซื้อของจากต่างประเทศหมายความว่าจะต้องแลกจากเงินบาทเป็นเงินต่างประเทศ ซึ่งการขาดดุลคือการที่การส่งออกน้อยกว่านำเข้า นั่นหมายความว่าการแลกเงินบาทไปเป็นเงินต่างประเทศจะมากกว่าการแลกเงินต่างประเทศเป็นเงินบาท

Fund Flow ของนักลงทุนต่างไหลออกจากประเทศ การที่นักลงทุนต่างชาติจะเลิกลงทุนในไทย นักลงทุนเหล่านั้นก็จะแลกเงินลงทุนที่เคยลงทุนในไทย (ซึ่งเป็นเงินบาท) กลับไปเป็นเงินสกุลที่นักลงทุนเหล่านั้นต้องการ

ความเชื่อมั่นต่อประเทศนั้น ถ้าหากผู้คนขาดความเชื่อมั่นในประเทศนั้น ๆ ก็ไม่มีใครเชื่อมั่นในเงินของประเทศนั้นเช่นกัน คนเหล่านั้นก็จะแลกเงินประเทศนั้นทิ้งเพื่อไปถือเงินสกุลอื่น

การแทรกแซงค่าเงินจากธนาคารกลาง (Central Bank) ในกรณีของประเทศไทยธนาคารกลางของไทยคือธนาคารแห่งประเทศไทย (Bank of Thailand)

ใครได้รับผลกระทบจาก เงินแข็ง และ เงินอ่อน

ผู้ที่ได้ประโยชน์จากเงินแข็ง คือ ใครก็ตามที่ต้องเปลี่ยนเงินสกุลของตน (ที่กำลังแข็งค่า) เป็นเงินอีกสกุล เช่น ผู้นำเข้า (Importer) และในทางกลับกันผู้ที่ได้รับผลเสียจากการที่เงินแข็งค่าก็คือผู้ที่ต้องการแลกเงินสกุลอื่นมาเป็นเงินสกุลของตน (ที่กำลังแข็งค่า) นอกจากนี้การที่เงินแข็งยังส่งผลกระทบกับผู้ส่งออก (Exporter) เพราะสินค้าที่ส่งออกไปจะถูกมองว่าแพงขึ้นในสายตาต่างประเทศ

ตัวอย่างเช่น บริษัท GreedisGoods จากประเทศไทยต้องการซื้อวัตถุดิบจากสหรัฐอเมริการาคา $1000

ถ้าหากก่อนหน้านี้ $1 = ฿35 การจะซื้อวัตถุดิบที่ว่าก็จะต้องใช้เงิน 35,000 บาท แต่ถ้าปัจจุบันเงินบาทแข็งค่าเป็น $1 = ฿ 34 การสั่งซื้อวัตถุดิบที่ว่าก็จะใช้เงินเพียงแค่ 34,000 บาท (ถูกลง 1,000 บาทโดยที่สินค้าราคาเท่าเดิม)

ผู้ที่ได้รับผลดีจากเงินอ่อน คือ ผู้ส่งออก (Exporter) หรือใครก็ตามที่ต้องการเปลี่ยนค่าเงินต่างประเทศกลับมาเป็นเงินสกุลที่กำลังอ่อนค่า และในทางกลับกันผู้ที่ได้รับผลเสียจากการที่เงินอ่อนค่าคือผู้นำเข้า (Importer) ที่ต้องนำเข้าสินค้าด้วยราคาที่แพงขึ้น

ตัวอย่างเช่น บริษัท GreedisGoods จากไทยส่งออกสินค้า C ไปสหรัฐอเมริกา ซึ่งสินค้าราคา 35,000 บาท

ถ้าก่อนหน้า $1 = ฿34 ใช้เงิน $10,000 ซื้อสินค้าจะขาดเงินอีก 1,000 บาท แต่ปัจจุบันเงินบาทอ่อนค่าเป็น $1 = ฿ 35 นั่นหมายความต่างชาติใช้เงิน $10,000 ซื้อสินค้าเพียงชิ้นได้พอดี ส่งผลให้ในสายตาผู้นำเข้าสินค้าในต่างประเทศมองว่าสินค้าไทยมีราคาถูกลง (ทั้งที่ราคาเท่าเดิม

สำหรับการแปลงค่าเงินหรือดูอัตราแลกเปลี่ยนสามารถดูได้จากเว็บไซต์สำหรับเปรียบเทียบอัตราแลกเปลี่ยน เช่น XECurrency, Bloomberg