สมการบัญชี คืออะไร?
สมการบัญชี คือ สมการที่แสดงความสัมพันธ์ของส่วนประกอบของบัญชีทั้ง 5 ส่วน ได้แก่ สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ รวมถึงรายได้และค่าใช้จ่ายที่ประกอบอยู่ในส่วนของเจ้าของของกิจการ
โดยความสัมพันธ์ระหว่างสินทรัพย์ (Assets), หนี้สิน (Liabilities), และส่วนของเจ้าของ (Owner’s Equity) สามารถเขียนออกมาเป็นสมการได้คือ สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ ซึ่งเราเรียกสิ่งนี้ว่า สมการบัญชี (Accounting Equation)
หรือในทางกลับกันบางคนอาจจะเขียนสมการบัญชีนี้ออกมาว่า “ส่วนของเจ้าของ = สินทรัพย์ – หนี้สิน” ซึ่งมีความหมายไม่ต่างกัน
จะเห็นว่าสมการบัญชี (Accounting Equation) นี้ก็คือความสัมพันธ์ระหว่าง สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของในงบแสดงฐานะการเงิน (Income Statement) หรืองบดุลนั่นเอง
สมการบัญชี บอกอะไร?
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า สมการ (Equation) คือ ประโยคสัญลักษณ์ที่แสดงว่าทั้งด้านซ้ายและด้านขวาของเครื่องหมายเท่ากับมีค่าเท่ากัน
สมการบัญชี คือ สมการที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบบัญชี หรือในอีกความหมายหนึ่งคือแสดงให้เห็นภาพรวมของสิ่งที่อยู่ใน งบแสดงฐานะการเงิน ในเบื้องต้น
ดังนั้น ประโยชน์หลักของสมการบัญชีก็คือแสดงให้เห็นว่า สินทรัพย์ที่บริษัทมีมาจากไหนมากกว่ากันระหว่างหนี้สิน กับส่วนของเจ้าของ
เนื่องจาก เมื่อนำหนี้สินและส่วนของเจ้าของมารวมกัน จะได้เท่ากับสินทรัพย์
ตัวอย่างเช่น ถ้าหากว่า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ ของบริษัทหนึ่งคือ 100,000 = 80,000 + 20,000
จะเห็นว่าสินทรัพย์ส่วนใหญ่ของบริษัทนี้มาจากการสร้างหนี้สิน หรือกู้เงินมาซื้อสินทรัพย์
ซึ่งเมื่อรู้แล้วก็ต้องวิเคราะห์ว่าหนี้สินดังกล่าวเป็นหนี้สินอะไร กิจการจำเป็นต้องกู้หนี้ดังกล่าวหรือไม่ และทำไมมีหนี้มากขนาดนั้นต่อไป
นอกจากนี้ อีกหนึ่งประโยชน์ที่สำคัญของสมการบัญชี (Accounting Equation) ที่ไม่พูดถึงไม่ได้ นั่นก็คือช่วยบอกว่าบัญชีที่กำลังทำนั้นผิดหรือไม่ เพราะถ้าหากคุณทำบัญชีแล้ว “สินทรัพย์ ไม่เท่ากับ หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ” นั่นหมายความว่า บัญชีที่ทำมีบางอย่างไม่ถูกต้องนั่นเอง
