Bill for Collection คืออะไร?
Bill for Collection คือ รูปแบบหนึ่งของการชำระเงินระหว่างประเทศในการค้าระหว่างประเทศ โดยการชำระเงินแบบ B/C หรือ Bill for Collection คือการชำระเงินที่ใช้ธนาคารเป็นตัวกลางในการเรียกเก็บเงินจากผู้นำเข้า แต่ธนาคารจะไม่มีภาระผูกพันในการจ่ายเงินแทนผู้ซื้อ
อธิบายให้ง่ายกว่านั้น การชำระเงินแบบ Bill for Collection หรือ B/C คือ การชำระเงินที่ธนาคารจะเป็นแค่ตัวกลางในการออกเอกสารเพื่อเรียกเก็บเงินจากผู้ซื้อ แต่กรณี B/C จะไม่ได้จ่ายเงินให้ผู้ขายก่อน (แล้วค่อยไปตามเก็บทีหลัง) เหมือนกับกรณี Letter of Credit หรือ L/C
นั่นหมายความว่าถ้าผู้ซื้อสินค้าหรือผู้นำเข้าไม่ยอมชำระเงินค่าสินค้า ในกรณีของ Bill for Collection ธนาคารก็จะมีหน้าที่แค่ทวงหนี้ให้เท่านั้น ไม่ได้ชดใช้หรือรับผิดชอบให้กับผู้ขายหรือผู้ส่งออกแต่อย่างใด
สาเหตุที่ทำให้ B/C ยังได้รับความนิยมเป็นเพราะ B/C หรือ Bill for Collection คือ รูปแบบการชำระเงินที่สะดวกกว่า Letter of Credit เนื่องจากไม่ต้องขอสินเชื่อเพื่อใช้ค้ำประกันเหมือนกับ Letter of Credit และค่าใช้จ่ายที่ต่ำกว่า
ข้อได้เปรียบและเสียเปรียบของ B/C
อย่างที่ได้อธิบายในตอนต้นว่า Bill for Collection คือ การที่ธนาคารมีหน้าที่เพียงเรียกเก็บเงินเท่านั้น ทำให้ข้อเสียเปรียบหลักคือการผิดนัดชำระหนี้ของผู้ซื้อสินค้า (ผู้นำเข้า) ที่ถ้าหากเกิดขึ้นผู้ส่งออกจะต้องเป็นผู้จัดการฟ้องร้องเอง ซึ่งจะทำให้มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเข้ามาจากส่วนนี้
อีกความเสี่ยงคือปัจจัยภายนอกบางอย่างที่ทำให้ผู้ซื้อ (ผู้นำเข้า) ไม่สามารถชำระเงินได้ ไม่ว่าจะเป็น การถูกฟ้องล้มละลาย สถานการณ์ทางการเมือง กฎหมายการนำเข้า และภาวะทางเศรษฐกิจบางอย่างที่อาจทำให้ผู้ซื้อไม่สามารถชำระเงินได้
ข้อเสียทั้งหมดทำให้การใช้ B/C หรือ Bill for Collection คือวิธีการชำระเงินที่เหมาะกับกรณีที่ผู้ซื้อและผู้ขายมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน และต้องรู้ฐานะทางการเงินของผู้ซื้อเป็นอย่างดี
ข้อดีของ Bill for Collection หรือ B/C คือ ธนาคารจะยังไม่ให้เอกสารการส่งมอบจนกว่าผู้นำเข้าจะจ่ายเงิน (หรือรับรองการชำระเงิน) และในกรณีที่ผู้นำเข้าผิดนัดการชำระเงินตามที่ได้รับรองเอาไว้ ผู้ส่งออกหรือผู้ขายก็จะสามารถขอเอกสารจากธนาคารเพื่อนำไปใช้ฟ้องร้องได้
ขั้นตอนของ Bill for Collection
แผนภาพขั้นตอนการทำงานของการชำระเงินแบบ Bill for Collection หรือ B/C ในการค้าระหว่างประเทศ ตั้งแต่ส่งออกจนได้รับเงิน
ขั้นตอนการทำงานของ Bill for Collection
เมื่อตกลงสัญญาซื้อขายและตกลงว่าจะใช้การชำระเงินแบบ B/C หรือ Bill for Collection ผู้ส่งออกก็จะทำการส่งสินค้าและได้ Shipping Documents มา (ข้อ 0 ถึง 1)
หลังจากนั้นผู้ส่งออกจะส่งเอกสารเรียกเก็บเงินและ Shipping Documents ให้กับธนาคารฝั่งผู้ส่งออก (เรียกว่า Remitting Bank)
ธนาคารของผู้ส่งออกหรือ Remitting Bank ส่งเอกสารต่อให้ธนาคารของผู้นำเข้าหรือ Collecting Bank
เมื่อได้รับเอกสาร Collecting Bank จะเรียกเก็บเงินจากผู้นำเข้า (โดยจะแบ่งเงื่อนไขออกเป็น 2 แบบ คือ D/P และ D/A ที่จะอธิบายในส่วนถัดไป)
เมื่อผู้นำเข้าจ่ายเงินตามที่ตกลงเรียบร้อย ผู้นำเข้าจะได้รับ Shipping Documents เพื่อนำไปใช้รับสินค้าที่ส่งมา (เรียกว่าออกของ/ออกสินค้า)
หลังจากนั้น Collecting Bank จะส่งเงินที่ได้มาจากการชำระเงินของผู้นำเข้าให้กับ Remitting Bank และ Remitting Bank ส่งเงินต่อให้กับผู้ส่งออก
เงื่อนไขการชำระเงิน D/P และ D/A
Bill for Collection หรือ B/C แบ่งเงื่อนไขในการชำระเงินออกเป็น 2 รูปแบบ โดยเงื่อนไขนี้จะเกี่ยวกับการจ่ายเงินของผู้นำเข้า (Importer) ที่จะเกิดขึ้นในขั้นตอนที่ 4. ด้านบน
โดยเงื่อนไขการชำระเงินทั้ง 2 รูปแบบของ Bill for Collection คือ Document against Payment (D/P) และ Document against Acceptance (D/A)
D/P หรือ Document against Payment คือ ผู้นำเข้าจะได้เอกสาร (Shipping Documents) เมื่อจ่ายเงินแล้วเท่านั้น ถ้าไม่จ่ายก็จะไม่มีเอกสารไปรับสินค้า โดย D/P แบ่งเป็น 2 ประเภทคือ D/P at Sight และ D/P at Term
D/P at Sight ผู้นำเข้าจะต้องจ่ายเงินเพื่อแลกเอกสาร (Shipping Documents) ทันทีที่เอกสารถูกส่งมาถึง Collecting Bank
D/P at Term ผู้นำเข้าสามารถยืดเวลาที่จะจ่ายเงินเพื่อแลกเอกสาร (Shipping Documents) ออกไปได้ตามที่ตกลงกันไว้
D/A หรือ Document against Acceptance คือ จะได้เอกสาร (Shipping Documents) เมื่อผู้นำเข้ามาเซ็นต์รับเอกสาร (แล้วมาจ่ายเงินทีหลังตามที่ตกลงกันไว้ใน D/A) ซึ่งวิธีนี้ผู้นำเข้าจะได้เอกสารไปออกของก่อน แล้วมาจ่ายเงินที่หลัง
