หนี้สินหมุนเวียน คืออะไร?
หนี้สินหมุนเวียน คือ หนี้สินหรือสิ่งที่กิจการได้ยืมมาและกิจการจะต้องจ่ายคืนในอนาคต ซึ่งหนี้สินหมุนเวียนเป็นหนี้ประเภทที่ต้องใช้คืนภายใน 1 รอบระยะเวลาบัญชี โดยหนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities) ของบริษัทจะแสดงอยู่ในงบแสดงฐานะการเงินในส่วนของหนี้สิน (Liabilities)
โดยพื้นฐานของคำว่าหนี้สิน (Liabilities) คือสิ่งที่กิจการได้ยืมมาและกิจการจะต้องจ่ายคืนในอนาคต ซึ่งหนี้สินในทางบัญชีที่อยู่ในงบแสดงฐานะการเงิน (Statement of Financial Position) จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ หนี้สินไม่หมุนเวียน (Non-current Liabilities) และหนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities) ในบทความนี้
ในขณะที่คำว่า 1 รอบระยะเวลาบัญชีในคือระยะเวลาภายใน 1 ปีหรือ 12 เดือน ดังนั้น คำว่าหนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities) ในเบื้องต้นก็คือหนี้ที่กิจการจะต้องใช้คืนภายใน 1 ปีนั่นเอง
ทั้งนี้ ในการระบุว่าหนี้สินใดเป็นหนี้สินหมุนเวียนหรือไม่ จะจัดประเภทหนี้สินนั้นว่าเป็นหนี้สินหมุนเวียน เมื่อหนี้สินดังกล่าวเป็นไปตามเงื่อนไขข้อใดข้อหนึ่งจากเงื่อนไขเหล่านี้
- คาดว่าจะมีการชำระภายในรอบระยะเวลาดำเนินงานตามปกติของกิจการ
- ถือไว้โดยมีวัตถุประสงค์เบื้องต้นคือมีไว้เพื่อค้า
- ถึงกำหนดชำระภายใน 12 เดือนนับจากรอบระยะเวลารายงาน หรือ
- กิจการไม่มีสิทธิอันปราศจากเงื่อนไขให้เลื่อนการชำระหนี้ออกไปอีกเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 12 เดือน นับจากรอบระยะเวลารายงาน (ดูย่อหน้าที่ 73) หากคู่สัญญามีทางเลือกให้จ่ายชำระหนี้โดยการออกตราสารทุน ระยะเวลาการชำระหนี้ไม่มีผลกระทบต่อการจัดประเภทรายการ
สำหรับหนี้สินที่เมื่อจัดประเภทแล้วไม่เป็นไปตามเงื่อนไขข้างต้น จะจัดเป็นหนี้สินไม่หมุนเวียน (Non-current Liabilities)
กล่าวคือ เมื่อเข้าใจเงื่อนไขของหนี้สินหมุนเวียนแล้ว จะทำให้รู้ทันที่ว่าหนี้สินไม่หมุนเวียนก็คือหนี้สินที่ไม่ถูกจัดเป็นหนี้สินหมุนเวียนนั่นเอง
หนี้สินหมุนเวียน มีอะไรบ้าง
หนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities) คือ หนี้สินระยะสั้นที่ต้องใช้คืนภายใน 1 ปีหรือภายใน 12 เดือน และเข้าตามเงื่อนไขข้อใดข้อหนึ่งจากทั้ง 4 ข้อ โดยหนี้สินหมุนเวียนที่พบได้บ่อยในบัญชี มีดังนี้:
เงินเบิกเกินบัญชี (Overdraft : OD) เป็นเงินเบิกเกินบัญชีระยะสั้นที่ธนาคารจัดทำขึ้นเพื่อการเบิกเกินบัญชี ทำให้ผู้เปิดบัญชีเงินเบิกเกินบัญชีสามารถเบิกเงินได้เกินวงเงินที่มีอยู่ในบัญชีได้ ซึ่งเป็นเงินกู้ระยะสั้นที่ช่วยให้กิจการมีเงินจ่ายฉุกเฉินในเรื่องที่ไม่คาดคิด
เงินกู้ระยะสั้นจากธนาคาร เงินกู้ที่ครบกำหนดชำระเงินน้อยกว่า 12 เดือนข้างหน้า (อาจเป็น 1, 3, 6, หรือกี่เดือนก็ได้)
ดอกเบี้ยค้างจ่าย (Interest Payable) เป็นดอกเบี้ยที่กิจการได้ค้างชำระแก่ผู้ให้กู้ แต่กิจการยังไม่ได้ชำระดอกเบี้ยจำนวนดังกล่าวให้กับผู้ให้กู้หรือเจ้าหนี้
เจ้าหนี้การค้า (Account Payable) มักจะเป็นหนี้ระหว่างธุรกิจกับซัพพลายเออร์ (Suppliers) ที่เป็นผู้จัดหาปัจจัยการผลิตให้กับธุรกิจ โดยยอมส่งสินค้าที่สั่งให้ก่อนที่ธุรกิจจะจ่ายเงินในลักษณะของ Credit Term
ตั๋วเงินจ่าย (Note Payable) ที่กิจการได้ออกให้กับคู่ค้าและครบกำหนดภายใน 12 เดือนข้างหน้า
เงินปันผลค้างจ่าย (Accrued Dividend) หลังจากที่ได้ประกาศจ่ายเงินปันผล แต่กิจการยังไม่ได้จ่ายปันผลออกไปจริง
เงินกู้ระยะยาวที่ต้องชำระภายใน 1 ปี เงินกู้ที่ครบกำหนดภายใน 12 เดือนข้างหน้า (ระยะยาว แต่ยังไม่เกิน 1 ปี)
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย (Accrued Expense) เป็นหนี้ที่เกิดจากการค้างชำระบุคคลที่สามแต่ยังไม่สามารถชำระได้ เช่น ค่าจ้างที่ต้องชำระ
รายได้รับล่วงหน้า (Deferred Incomes) เป็นรายได้ที่กิจการรับมาแล้วแต่ธุรกิจยังไม่ได้ทำงานให้ตามที่ตกลงกันไว้ในสัญญา หรือยังทำไม่แล้วเสร็จ
