เงินปันผล คืออะไร?
เงินปันผล คือ ผลตอบแทนที่บริษัทแบ่งให้กับผู้ถือหุ้นเมื่อบริษัทดำเนินธุรกิจแล้วมีกำไรในแต่ละปี (และมีนโยบายจ่ายเงินปันผล) เพื่อเป็นผลตอบแทนสำหรับการลงทุนในบริษัท ซึ่งเงินปันผล (Dividend) ที่ผู้ถือหุ้นจะได้รับจะขึ้นอยู่กับจำนวนหุ้นที่ผู้ถือหุ้นเป็นเจ้าของ
ทั้งนี้ จำนวนเงินปันผลต่อหุ้น (Dividend per Share) รูปแบบของการจ่ายเงินปันผล (จ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด หรือจ่ายเงินปันผลเป็นหุ้นออกใหม่) และสัดส่วนการจ่ายเงินผลจากกำไร จะขึ้นอยู่กับนโยบายการจ่ายเงินปันผลของแต่ละบริษัท ซึ่งกำหนดโดยคณะกรรมการของบริษัทในที่ประชุมผู้ถือหุ้น
ตัวอย่างเช่น ถ้าหากบริษัท GreedisGoods จำกัด มีกำไรสุทธิ 1,000,000 บาท โดยที่บริษัทมีหุ้นอยู่ทั้งหมด 1 ล้านหุ้น และนโยบายจ่ายเงินปันผล คือ 20% ของกำไรสุทธิ โดยจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสดหุ้นละ 0.2 บาท และเหลือ 800,000 บาท ไว้เป็นกำไรสะสม (Retained Earnings) เพื่อใช้ขยับขยายกิจการต่อไป
ถ้าหากผู้ถือหุ้น A ถือหุ้นสามัญของบริษัท GreedisGoods จำนวน 200,000 หุ้น ก็จะได้รับเงินปันผลในปีดังกล่าว 40,000 บาท และถ้าหากผู้ถือหุ้น B ถือหุ้น 600,000 ก็จะได้รับเงินปันผลในปีดังกล่าว 120,000 บาท
กล่าวคือ เงินปันผล (Dividend) เป็นสิ่งที่นักลงทุนจะได้รับจากการเป็นเจ้าของบริษัทที่มีนโยบายจ่ายเงินปันผล โดยนักลงทุนจะได้รับเงินปันผลต่อหุ้นเท่ากัน ทำให้เงินปันผลที่นักลงทุนจะได้รับจะผันแปรไปตามจำนวนหุ้นที่ได้ลงทุน
การจ่ายเงินปันผลของบริษัท
เงินปันผล (Dividend) คือสิ่งที่เกิดขึ้นเมื่อธุรกิจมีกำไรสะสม (Retained Earnings) เพราะการที่บริษัทผลกำไรจากการดำเนินธุรกิจในปีนั้นไม่เพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอที่จะทำให้บริษัทสามารถจ่ายเงินปันผลได้ตามตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 ลักษณะ 22 ที่มีเงื่อนไขของการจ่ายปันผลอยู่ 3 ประเด็น ได้แก่:
- บริษัทมีกำไรสะสม กลับกันถ้าบริษัทมีกำไรแต่ยังคงขาดทุนสะสมอยู่จะไม่สามารถจ่ายเงินปันผลได้
- บริษัทได้จัดสรรเงินทุนสำรอง 5% ของกำไรสุทธิต่อปี จนกว่าบริษัทจะมีกำไรสะสมเท่ากับ 10% ของทุนจดทะเบียน จึงจะสามารถเริ่มจ่ายเงินปันผลได้
- กรรมการบริษัทมีมติให้จ่ายเงินปันผล
กล่าวคือ ไม่สำคัญว่าบริษัทจะมีกำไรหรือไม่ในรอบบัญชีดังกล่าว แต่สำคัญที่บริษัทมีกำไรสะสม (และขาดทุนสะสมอยู่หรือไม่) อีกทั้งบริษัทที่มีกำไรและสามารถจ่ายเงินปันผลได้ก็อาจเลือกที่จะไม่จ่ายเงินปันผลได้เช่นกัน
โดยบริษัทที่จ่ายเงินปันผล ตามปกติจะจ่ายเงินปันผลปีละครั้งหลังจากรอบระยะเวลาบัญชี (ที่บริษัทมีนโยบายจ่ายเงินปันผล) ซึ่งกฎหมายได้กำหนดให้จ่ายเงินปันผลให้กับผู้ถือหุ้นภายใน 1 เดือน หลังจากที่มีการอนุมัติให้จ่ายเงินปันผลในที่ประชุมผู้ถือหุ้น
เงินปันผลระหว่างกาล คืออะไร?
เงินปันผลระหว่างกาล คือ เงินปันผลที่จ่ายนอกรอบระยะเวลาบัญชีตามปกติ เป็นการจ่ายเงินปันผลที่เกิดจากกรรมการบริษัทเห็นว่าบริษัทมีกำไรมากพอที่จะจ่ายเงินปันผลระหว่างกาล (Interim Dividend) ให้แก่ผู้ถือหุ้น โดยไม่ต้องรอผลการดำเนินงานทั้งปีของบริษัท
โดยบริษัทอาจพิจารณาและคำนวณเงินปันผลระหว่างกาล (Interim Dividend) จากผลการดำเนินงานของธุรกิจเมื่อผ่านไปครึ่งปี และคาดการณ์ผลการดำเนินงานที่คาดว่าได้รับในส่วนที่เหลือของปี เพื่อจ่ายให้ผู้ถือหุ้น
จ่ายปันผลเป็นหุ้น หรือ จ่ายปันผลเป็นเงิน
การจ่ายปันผลโดยทั่วไปจะมีอยู่ 2 วิธีที่ได้รับความนิยม คือ การจ่ายปันผลเป็นเงิน และการจ่ายปันผลเป็นหุ้น ซึ่งเป็นทางเลือกของบริษัทที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานการดำเนินงานของบริษัทในขณะนั้น โดยการจ่ายปันผลทั้ง 2 วิธีแตกต่างกัน ดังนี้
เงินปันผล (Cash Dividends) คือ การจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด ซึ่งเป็นวิธีจ่ายปันผลที่ได้รับความนิยมที่สุด โดยการจ่ายปันผลด้วยวิธีนี้บริษัทจำเป็นที่จะต้องมีกระแสเงินสดที่มากเพียงพอเพื่อนำมาจ่ายปันผล กล่าวคือ เป็นบริษัทที่มีโครงสร้างทางการเงินแข็งแรง และไม่ได้มีความจำเป็นที่จะต้องนำผลกำไรไปลงทุน (หรือลงทุนแล้วยังเหลือกระแสเงินสด)
อย่างไรก็ตาม ด้วยข้อจำกัดดังกล่าวของการจ่ายเงินปันผลเป็นเงิน ทำให้การจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสดช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ถือหุ้นถึงความแข็งแกร่งทางด้านสภาพคล่องของบริษัท และไม่นำไปสู่ปัญหา Dilution Effect ที่ราคาหุ้นลดลง เมื่อจำนวนหุ้นเพิ่มขึ้นจากการจ่ายปันผลเป็นหุ้น
จ่ายปันผลเป็นหุ้น (Stock Dividends) คือ การจ่ายปันผลให้นักลงทุนในรูปของหุ้นสามัญที่ออกใหม่ ในขณะที่มูลค่าของบริษัทยังมีมูลค่าเท่าเดิม การจ่ายเงินปันผลเป็นหุ้นจะทำให้จำนวนหุ้นในมือของนักลงทุนและหุ้นโดยรวมของบริษัทเพิ่มขึ้น โดยที่บริษัทไม่ต้องเสียกระแสเงินสด และสามารถนำผลกำไรไปลงทุนต่อยอดในโครงการในอนาคตได้
อย่างไรก็ตาม การเพิ่มขึ้นของหุ้นของการจ่ายปันผลเป็นหุ้นนำไปสู่ปัญหา Dilution Effect ที่ราคาหุ้นลดลง เมื่อจำนวนหุ้นเพิ่มขึ้นจากหุ้นที่ออกใหม่ (แต่มูลค่าโดยรวมของหุ้นยังคงเท่าเดิม) แลกกับการที่นักลงทุนมีโอกาสได้กำไรมหาศาลจากการที่ราคาหุ้นปรับตัวสูงขึ้นในอนาคต ไม่ว่าจากการลงทุนในโครงการใหม่ ๆ ของธุรกิจ หรือจากปัจจัยอื่นก็ตาม
นอกจากนี้ การจ่ายปันผล ยังสามารถทำได้อีก 4 วิธี นอกเหนือจากการจ่ายปันผลเป็นหุ้นและการจ่ายปันผลเป็นเงิน ได้แก่ การแตกหุ้น (Stock Split), การซื้อหุ้นกลับคืน (Stock Repurchase), การรวมหุ้น (Reverse Stock Splits), และการจ่ายเงินปันผลด้วยวิธีอื่น
ทำอย่างไรถ้าอยากได้เงินปันผลจากหุ้น?
ในกรณีที่นักลงทุนต้องการได้รับเงินปันผล (Dividend) จากหุ้น นักลงทุนจำเป็นที่จะต้องทราบข้อมูล 2 ข้อ ได้แก่
- เลือกซื้อหุ้นที่มีกำไร ไม่ขาดทุนสะสม และมีนโยบายจ่ายเงินปันผล (ตามที่ได้อธิบายในตอนต้น)
- ซื้อหุ้นก่อนที่หุ้นจะขึ้นเครื่องหมาย XD (Exclude Dividend) ที่หมายถึงการที่ซื้อหุ้นนี้จะไม่ได้รับเงินปันผล
ในเบื้องต้น สามารถดูนโยบายการจ่ายเงินปันผลในอดีตได้จากแบบ 56-1 ของบริษัทที่สนใจ โดยสามารถค้นหาบริษัทที่ต้องการดูได้จากเว็บไซต์ตลาดหลักทรัพย์ฯ ในส่วนของหน้าค้นหาหุ้นสามัญ
เมื่อได้บริษัทที่ต้องการแล้วอาจพิจารณาจากนโยบายการจ่ายเงินปันผลในอดีตของบริษัทดังกล่าว และจากอัตราเงินปันผลผลตอบแทน (Dividend Yield) ที่บอกว่าเงินปันผลที่จ่ายในอดีตเป็นกี่เปอร์เซ็นต์ของราคาหุ้น เพื่อคำนวณเงินปันผลที่คาดว่าจะได้รับจากการลงทุนในแต่ละบริษัท
