FOB คืออะไร?
FOB คือ เงื่อนไข Incoterms แบบ Free On Board ที่ผู้ขายหรือผู้ส่งออกมีภาระในการรับผิดชอบความเสี่ยงและค่าใช้จ่ายในการส่งมอบสินค้าสิ้นสุดเมื่อสินค้าถูกยกขึ้นไปวางบนเรือ ณ ท่าเรือต้นทางที่ระบุ (ในประเทศผู้ส่งออก) รวมถึงรับหน้าที่ในการทำเอกสารการส่งออกและดำเนินพิธีการศุลกากรขาออก
ในทางกลับกันผู้นำเข้าหรือผู้ซื้อสินค้าก็จะเป็นผู้รับความเสี่ยงทันทีที่สินค้าถูกยกขึ้นมาพ้นกราบเรือเป็นต้นไป นั่นหมายความว่าความเสียหายใด ๆ ตั้งแต่สินค้าอยู่บนเรือเป็นต้นไปจะรับผิดชอบโดยผู้ซื้อ
สถานที่ที่ผู้ส่งออกต้องรับภาระในการขนส่งสินค้าและยกสินค้าขึ้นไปวางบนเรืออจะถูกระบุเอาไว้ในวงเล็บด้านหลังของเงื่อนไข FOB ในการส่งมอบสินค้า อย่างเช่น FOB (Bangkok) หมายความว่า ท่าเรือต้นทางที่ผู้ส่งออกต้องนำสินค้าไปส่ง คือ ท่าเรือกรุงเทพ
โดย Free On Board หรือ FOB เป็นหนึ่งใน 11 เงื่อนไข Incoterms 2020 ที่ถูกกำหนดโดยสภาหอการค้านานาชาติ หรือ International Chamber of Commerce หรือ ICC ที่ใช้ในการกำหนดขอบเขตความรับผิดชอบของผู้ซื้อและผู้ขาย ได้แก่ ขอบเขตความรับผิดชอบภาระค่าใช้จ่ายในการขนส่งสินค้า, จุดส่งมอบและจุดรับสินค้า, และขอบเขตความรับผิดชอบหากสินค้าเกิดความเสียหายหรือสูญหาย
ข้อตกลงแบบ FOB Term จะใช้กับการขนส่งทางทะเลหรือทางน้ำในแผ่นดินเท่านั้น
ความรับผิดชอบในเงื่อนไข Free On Board หรือ FOB
อย่างที่บอกว่า Free On Board หรือ FOB Term คือ การบอกความรับผิดชอบในส่วนต่าง ๆ ของแต่ละฝ่ายระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย ดังนั้นเราจะแยกสิ่งที่ต้องรู้ของแต่ละฝ่ายในเงื่อนไข FOB ออกเป็น 2 ฝ่ายคือ ความรับผิดชอบของฝั่งผู้ส่งออก (Exporter) หรือผู้ขาย และความรับผิดชอบของฝั่งผู้นำเข้า (Importer) หรือผู้ซื้อ
ซึ่งประกอบไปด้วย 3 ประเด็นหลัก ได้แก่ ขอบเขตการรับความเสี่ยงต่อสินค้าที่เสียหายหรือสูญหาย, จุดส่งมอบสินค้า, และค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการขนส่ง
เงื่อนไข FOB ผู้ส่งออก
ความรับผิดชอบความเสี่ยงของผู้ส่งออกหรือผู้ขายจะเริ่มต้นตั้งแต่การจัดเตรียมสินค้าไปจนถึงการส่งสินค้าและยกสินค้าขึ้นไปวางบนเรือ (ณ ท่าเรือประเทศผู้ส่งออก) หรือในอีกความหมายคือทุกอย่างที่เกิดขึ้นก่อนหน้านั้นผู้ส่งออกจะเป็นผู้รับผิดชอบเองทั้งหมด
โดยหน้าที่ความรับผิดชอบของผู้ขายหรือผู้ส่งออกสินค้า ตามเงื่อนไข Incoterms แบบ Free On Board หรือ FOB Term ได้แก่
- การบรรจุหีบห่อสินค้า
- ใบกำกับสินค้า
- หลักฐานอื่นใดที่กำหนดไว้ในสัญญา
- การขนส่งสินค้าไปยังท่าเรือต้นทาง
- การขนย้ายสินค้า
- การที่สินค้าเกิดความเสียหาย
- การดำเนินพิธีศุลกากรขาออก
- ค่าภาษีอากร
- และค่าภาระอื่น ๆ ทั้งหมดที่ต้องชำระเมื่อส่งออก
เงื่อนไข FOB ผู้นำเข้า
ความรับผิดชอบต่อความเสี่ยงและภาระค่าใช้จ่ายในการขนส่งของผู้นำเข้าตามเงื่อนไข FOB จะเริ่มต้นหลังจากสินค้าถูกวางบนเรือเรียบร้อยแล้ว (แต่หน้าที่ในการดำเนินพิธีการศุลการกรขาออกเป็นของผู้ส่งออก)
โดยหน้าที่ความรับผิดชอบของผู้ซื้อหรือผู้นำเข้าสินค้า ตามเงื่อนไข Incoterms แบบ Free On Board หรือ FOB Term ได้แก่
- ค่าขนส่งทางทะเล
- ค่าธรรมเนียมใบตราส่งสินค้า
- ค่าประกันภัยสินค้าทางทะเล
- พิธีการศุลกากรขาเข้า
- ค่าภาษีอากร
- การจัดหาใบอนุญาตนำเข้า
- ค่าใช้จ่ายในการขนถ่ายและค่าขนส่งสินค้าจากท่าเรือไปยังปลายทางสุดท้ายที่ต้องการ
- ค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องทั้งหมดที่ไม่ใช่ภาระของผู้ขาย
