สินค้าคงคลัง คืออะไร?
สินค้าคงคลัง คือ สินค้าที่ถูกเก็บไว้หลังจากผลิตเสร็จเรียบร้อยเพื่อรอนำสินค้านั้นไปวางขายหรือเก็บเอาไว้เพื่อรอการผลิตสินค้าต่อไป โดยสินค้าคงคลัง (Inventory Stock) ดังกล่าวอาจเก็บไว้วันเดียวหรือเก็บเอาไว้ 10 ปีก็ถือเป็นสินค้าคงคลัง
ประโยชน์ของสินค้าคงคลังหรือ Inventory คือ การทำให้ธุรกิจมีสินค้าพร้อมที่จะขายให้ลูกค้าได้ทันที เพื่อทำให้ลูกค้าไม่หนีไปซื้อสินค้าทดแทนจากผู้ขายรายเมื่อไม่มีสินค้าที่ลูกค้าต้องการซื้อ
นอกจากนี้ในกรณีของสินค้าคงคลังในส่วนของวัตถุดิบคงคลัง (Materials) ยังมีประโยชน์ในการทำให้สายการผลิตมีวัตถุดิบที่พร้อมและเพียงพอต่อการผลิตทำให้สามารถเตรียมผลิตสินค้าได้ทันที เมื่อเกิดความต้องการสินค้านั้น ๆ ขึ้นมา
โดยในทางบัญชีสินค้าคงคลัง (Inventory) คือ สินทรัพย์ที่จัดเป็นสินทรัพย์หมุนเวียน (Current Assets) ที่มีสภาพคล่องต่ำเป็นลำดับท้าย ๆ เนื่องจากสามารถเปลี่ยนเป็นเงินได้ช้าเมื่อเทียบกับสินทรัพย์หมุนเวียนรายการอื่น ๆ
ต้นทุนสินค้าคงคลัง
แม้ว่า สินค้าคงคลัง (Inventory) เป็นสิ่งที่มีข้อดีมากมาย แต่ปัญหาหลักของสินค้าคงคลังมาจาก “ต้นทุนสินค้าคงคลัง” เพราะสินค้าคงคลังเป็นเรื่องของการเก็บรักษาสินค้าหรือวัตถุดิบ ซึ่งต้นทุนในการเก็บรักษาจะอยู่ในหลายรูปแบบ ได้แก่
พื้นที่ในการเก็บสินค้าคงคลัง เสียโอกาสในการใช้พื้นที่เก็บรักษาสินค้าไปทำอย่างอื่นที่อาจให้ผลตอบแทนที่ดีกว่า ซึ่งคำว่าพื้นที่ในที่นี้ก็จะรวมไปถึงต้นทุนที่ใช้ในการเช่าหรือสร้างคลังสินค้าด้วย
สินค้าตกรุ่น (Obsolete Inventory) ที่เกิดจากการเก็บสินค้าคงคลังเอาไว้นานเกินไปเพราะขายไม่ออก ทำให้ในท้ายที่สุดสินค้าดังกล่าวกลายเป็นสินค้าตกรุ่น ที่ถึงแม้ว่าจะขายได้แต่ก็ขายราคาเดิมไม่ได้อีกต่อไปเพราะตกรุ่น
ค่าใช้จ่ายในการเก็บรักษาสินค้าคงคลัง ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายทุกประเภทในการเก็บรักษาสินค้าไว้ในคลังสินค้า (Storage) อย่างเช่น ค่าเช่าคลังสินค้า ค่าใช้จ่ายในการขนย้ายสินค้าภายในคลัง การเก็บรักษาสินค้าหรือวัตถุดิบในพื้นที่ควบคุมอุณหภูมิ ไปจนถึงค่าใช้จ่ายในการขนสินค้าเข้า-ออกคลังสินค้า
วิธีลดต้นทุนสินค้าคงคลัง
อย่างที่บอกว่า Inventory หรือสินค้าคงคลัง คือ สิ่งที่มีความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากการที่สินค้าตกรุ่น ทำให้หลายธุรกิจต่างมีวิธีกำจัดสินค้าคงคลังเพื่อลดต้นทุน สำหรับตัวอย่างวิธีการลดสินค้าคงคลังที่พบได้บ่อย ได้แก่
การทำลายสินค้าทิ้ง ในกรณีที่เก็บไว้นานจนคุณภาพสินค้าอยู่ในระดับที่ไม่สามารถนำไปขายได้ ทางออกเดียวที่ทำได้คือการทำลายสินค้าทิ้งอย่างถูกวิธี เพื่อที่จะได้ไม่มีปัญหาทางกฎหมายตามมาภายหลัง
การนำไปลดแลกแจกแถม (Sales Promotion) ที่เป็นวิธีการลดสินค้าคงคลังที่พบเห็นได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะสินค้าที่ตกรุ่นเร็ว อย่างเช่นสินค้าที่เกี่ยวกับเทคโนโลยี เพราะถ้าหากว่าไม่รีบขายออกไปอาจจะไม่ใช่แค่ราคาตก แต่อาจจะขายไม่ได้อีกเลยก็ได้
การวางแผนพยากรณ์ความต้องการสินค้า โดยการพยากรณ์ยอดขาย (Sales Forecasting) ด้วยวิธีการต่าง ๆ เพื่อหาแนวโน้มของยอดขายในอนาคตจากข้อมูลในอดีต เพื่อประมาณกำลังการผลิตในอนาคตที่จะทำให้สามารถกำหนดจำนวนสินค้าที่ผลิตออกมาให้เหมาะสมที่สุด เป็นวิธีการทำให้สินค้าคงคลัง (Inventory) มีจำนวนไม่มากเกินไปจนมีสินค้าเหลืออยู่เป็นจำนวนมากหรือน้อยเกินไปจนไม่เพียงพอต่อความต้องการ
การใช้ระบบ Just In Time หรือการผลิตแบบทันเวลาพอดี ที่จะไม่ผลิตสินค้าเป็นจำนวนมากเอาไว้เพื่อรอขายออก แต่จะผลิตสินค้าตามที่ต้องขาย รวมทั้งไม่สั่งวัตถุดิบมาเก็บไว้ทำให้ไม่มีสินค้าคงคลังและวัตถุดิบคงคลัง
