สินค้าคงคลัง คือ สินค้าที่ถูกเก็บไว้หลังจากผลิตเสร็จเรียบร้อย เพื่อรอนำสินค้านั้นไปวางขาย โดยสินค้าคงคลัง (Inventory Stock) ดังกล่าวอาจจะเก็บไว้วันเดียวหรือเก็บไว้ 10 ปีก็ถือเป็นสินค้าคงคลัง นอกจากนี้ สินค้าคงคลัง หรือ Inventory คือ สิ่งที่จะรวมไปถึงวัตถุดิบคงคลังที่ซื้อมาเก็บไว้รอการผลิตสินค้าต่อไปด้วย
ในทางบัญชี Inventory หรือ สินค้าคงคลัง คือ สินทรัพย์ที่เป็นสินทรัพย์หมุนเวียนที่มีสภาพคล่องต่ำ เนื่องจากสามารถเปลี่ยนเป็นเงินได้ช้าเมื่อเทียบกับสินทรัพย์หมุนเวียนรายการอื่นๆ
ประโยชน์ของสินค้าคงคลัง หรือ Inventory คือ การทำให้ธุรกิจมีสินค้าพร้อมขายให้ลูกค้าได้ทันที ทำให้ลูกค้าไม่หนีไปหาผู้ขายรายอื่นจากการที่ธุรกิจไม่มีสินค้าที่ลูกค้าต้องการ อีกทั้งยังทำให้ไม่มีปัญหากับการสั่งซื้อครั้งละมากๆ จากลูกค้า เพราะมี สินค้าคงคลัง สำรองอยู่แล้วในระดับหนึ่ง
อย่างที่บอกว่าสินค้าคงคลังในที่นี้รวมไปถึง วัตถุดิบคงคลัง (Materials) ในด้านการผลิตประโยชน์ของ สินค้าคงคลัง คือ การทำให้สายการผลิตมีวัตถุดิบที่พร้อมและเพียงพอต่อการผลิตทำให้สามารถเตรียมผลิตสินค้าได้ทันที เมื่อเกิดความต้องการสินค้านั้นๆ
ต้นทุนสินค้าคงคลัง
ปัญหาใหญ่ของ สินค้าคงคลัง คือ ต้นทุนในการเก็บรักษา ซึ่งต้นทุนในการเก็บรักษาสินค้าคงคลัง (Inventory) จะอยู่ในหลายรูปแบบ ได้แก่
พื้นที่ในการเก็บสินค้าคงคลัง เสียโอกาสในการใช้พื้นที่เก็บรักษาสินค้านั้นไปทำอย่างอื่นที่อาจให้ผลตอบแทนที่ดีกว่า ซึ่งคำว่าพื้นที่ในที่นี้ก็อาจจะหมายถึงต้นทุนที่ใช้ในการเช่าหรือสร้างคลังสินค้า ที่อาจนำไปใช้ในการลงทุนในด้านอื่นที่จำเป็น
สินค้าตกรุ่น คือ การเก็บสินค้าคงคลังเอาไว้นานเกินไปเพราะขายไม่ออก อาจทำให้ในท้ายที่สุดสินค้าดังกล่าวกลายเป็นสินค้าตกรุ่น ที่ถึงแม้ว่าจะขายได้แต่ก็ขายราคาเดิมไม่ได้ (เพราะตกรุ่นไปแล้ว)
ค่าใช้จ่ายในการเก็บรักษาสินค้าคงคลัง คือ ค่าใช้จ่ายทุกประเภทในการเก็บรักษาสินค้าไว้ในคลังสินค้า (Storage) ตัวอย่างเช่น ค่าเช่าคลังสินค้า ค่าใช้จ่ายในการขนย้ายสินค้าภายในคลัง ไปจนถึงค่าใช้จ่ายในการขนสินค้าเข้า-ออกคลังสินค้า
นอกจากนี้ สินค้าบางประเภท วัตถุดิบบางประเภท อาจจะต้องเก็บรักษาไว้ในพื้นที่ควบคุมอุณหภูมิ เช่น สินค้าที่ต้องรักษาอุณภูมิให้เย็นกว่าอุณหภูมิห้องปกติ ซึ่งแน่นอนว่ามีต้นทุนที่มากกว่าในกรณีปกติ
วิธีลด ต้นทุนสินค้าคงคลัง
อย่างที่บอกว่า Inventory หรือ สินค้าคงคลัง คือ สิ่งที่มีความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากการที่สินค้าตกรุ่น ทำให้หลายธุรกิจต่างมี วิธีกำจัดสินค้าคงคลังเพื่อลดต้นทุนสินค้าคงคลัง สำหรับตัวอย่างวิธีการลดสินค้าคงคลังที่เห็นได้บ่อยๆ เมื่อพูดถึงการลดสินค้าคงคลัง ได้แก่
การทำลายสินค้าทิ้ง ในกรณีที่เก็บไว้นานจนคุณภาพสินค้าอยู่ในระดับที่ไม่สามารถนำไปขายได้ ทางออกเดียวที่ทำได้คือการทำลายสินค้าทิ้งอย่างถูกวิธี เพื่อที่จะได้ไม่มีปัญหาทางกฎหมายตามมาภายหลัง
การนำไปลดแลกแจกแถม Sales Promotion หรือ การลด แลก แจก แถม เป็นวิธีการลดสินค้าคงคลังที่พบเห็นได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะสินค้าที่ตกรุ่นเร็ว อย่างเช่นสินค้าที่เกี่ยวกับเทคโนโลยี เพราะถ้าหากว่าไม่รีบขายออกไปอาจจะไม่ใช่แค่ราคาตก แต่อาจจะขายไม่ได้อีกเลยก็ได้
การวางแผนพยากรณ์ความต้องการสินค้า การพยากรณ์ยอดขายด้วยต่างๆ ใช้เพื่อหาแนวโน้มของยอดขายจากข้อมูลในอดีต เพื่อประมาณกำลังการผลิตในอนาคตที่จะทำให้สามารถกำหนดจำนวนสินค้าที่ผลิตออกมาให้เหมาะสมที่สุด เป็นวิธีการทำให้ สินค้าคงคลัง (Inventory) มีจำนวนไม่มากเกินไปจนมีสินค้าเหลืออยู่เป็นจำนวนมากหรือน้อยเกินไปจนไม่เพียงพอต่อความต้องการของลูกค้า
การใช้ระบบ Just In Time ระบบ Just In Time คือ การผลิตแบบทันเวลาพอดี ที่จะไม่ผลิตสินค้าเป็นจำนวนมากเอาไว้เพื่อรอขายออก แต่จะผลิตสินค้าตามที่ต้องขาย รวมทั้งไม่สั่งวัตถุดิบมาเก็บไว้ทำให้ไม่มีสินค้าคงคลังและวัตถุดิบคงคลัง
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบ Just In Time หรือการผลิตแบบทันเวลาพอดีแบบละเอียดได้ที่บทความ Just In Time คืออะไร
