GreedisGoods » Economics » ดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) และกลไกของตลาด

ดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) และกลไกของตลาด

by Kris Piroj
ดุลยภาพของตลาด คือ Market Equilibrium คือ เศรษฐศาสตร์ Demand Shift Supply Shift

ดุลยภาพของตลาด คืออะไร?

ดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) คือ จุดที่ระดับราคาที่ปริมาณความต้องการซื้อ (Demand) เท่ากับปริมาณความต้องการขาย (Supply) พอดี ในตลาดที่มีความต้องการซื้อ (Demand) กับความต้องการขาย (Supply) เกิดขึ้นและพบกัน

เรียกได้ว่า ดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) เป็นจุดที่ตลาดอยู่ในจุดสมดุล เพราะกลไกของตลาด (Demand และ Supply) จะค่อย ๆ ปรับระดับราคาสินค้าและปริมาณสินค้าเข้าหาระดับที่ผู้บริโภคและผู้ผลิตพอใจในจุดที่สมดุล ซึ่งเราเรียกจุดนี้ว่าจุดดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium)

อธิบายให้ง่ายกว่านั้น ให้ลองนึกถึงราคาที่ดินหากระดับราคาที่ดินนี่เจ้าของที่ดินต้องขายสูงกว่าราคาที่ผู้ซื้อส่วนใหญ่รับได้สำหรับที่ดินในทำเลแบบเดียวกัน (และผู้ซื้อทั้งตลาดไม่ได้รวมหัวกันไม่ยอมซื้อที่ดินในราคาดังกล่าว) เมื่อเวลาผ่านไปก็จะไม่มีใครซื้อที่ดินแปลงดังกล่าว และเจ้าของที่ดินก็จะเริ่มลดราคาลงเพราะรู้ตัวว่าราคาขายแพงเกินไป

จากตัวอย่างเรียกได้ว่าเป็นการที่ราคาที่ดินกำลังขยับเข้าหาจุดดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) จากกลไกของตลาด

กราฟ ดุลยภาพของตลาด คือ Market Equilibrium เศรษฐศาสตร์จุลภาค
กราฟแสดงระดับราคาที่ปริมาณความต้องการซื้อ (Demand) และปริมาณความต้องการขาย (Supply) ของสินค้าชนิดหนึ่งในตลาดหนึ่ง

จากกราฟจุดดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) จะเป็นจุดที่ระดับราคาที่ปริมาณความต้องการซื้อ (Demand) เท่ากับปริมาณความต้องการขาย (Supply) พอดี ตามที่แสดงในจุด A ที่เส้น Demand และเส้น Supply ตัดกัน

นอกจากนี้ เมื่อเกิดการเคลื่อนที่ของเส้นอุปสงค์ (Demand Shift) และ/หรือการเคลื่อนที่ของเส้นอุปทาน (Supply Shift) จะทำให้จุดที่ปริมาณความต้องการซื้อ (Demand) เท่ากับปริมาณความต้องการขาย (Supply) เปลี่ยนแปลงไป เรียกว่า จุดดุลยภาพใหม่ (New Equilibrium) ตามที่แสดงในกราฟด้านล่างทั้งสองกราฟ

การเคลื่อนที่ของเส้นอุปสงค์ (Demand Shift)

การเคลื่อนที่ของเส้นอุปสงค์ (Demand Shift) คือ การที่เส้นอุปสงค์ในกราฟดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) ขยับไปทางซ้ายหรือทางขวาจากจุดเดิม ซึ่งมักจะเกิดจากผลกระทบจากปัจจัยภายนอก (External Factors) ที่เป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้มากระทบความต้องการซื้อสินค้า

ดุลยภาพของตลาด คือ Market Equilibrium คือ Demand Shift คือ
กราฟการเคลื่อนที่ของเส้นอุปสงค์ (Demand Shift) ที่ทำให้เกิดจุดดุลยภาพใหม่ (New Equilibrium)

เส้นอุปสงค์เคลื่อนที่ไปทางซ้าย คือ การที่มีปัจจัยทำให้ความต้องการซื้อสินค้าดังกล่าวลดลง ทั้งที่ราคาสินค้าเท่าเดิมไม่เปลี่ยนแปลง เช่น การที่เนื้อหมูราคาลดลงทำให้ผู้ที่หันมาบริโภคเนื้อไก่กลับไปบริโภคเนื้อหมู จนทำให้ความต้องการซื้อเนื้อไก่ลดลง

เมื่อเส้นอุปสงค์เคลื่อนที่ไปทางซ้ายจากการที่สินค้าดังกล่าวมีความต้องการซื้อลดลงทั้งที่ราคายังคงเดิม จะส่งผลให้เกิดอุปทานส่วนเกิน (Excess Supply) หรือภาวะสินค้าล้นตลาด (Surplus) จะทำให้สินค้าที่ล้นตลาดมีราคาลดลง เนื่องจากผู้ขายจะมีความต้องการขายที่ลดลงตามราคา

ในขณะเดียวกันผู้ซื้อจะต้องการซื้อสินค้าที่ราคาลดลงมากขึ้นเพราะราคาที่ลดลง เมื่อราคาสินค้าลดลงจนระดับความต้องการขายเท่ากับระดบความต้องการซื้อ ก็จะเกิดจุดดุลยภาพใหม่ขึ้นมา

เส้นอุปสงค์เคลื่อนที่ไปทางขวา คือ การที่มีเหตุผลบางอย่างที่ทำให้สินค้าดังกล่าวเป็นที่ต้องการ ในขณะที่ราคาสินค้าไม่ได้เปลี่ยนแปลง เช่น การที่เนื้อหมูราคาแพงขึ้นจนทำให้ผู้บริโภคหันมาบริโภคไก่แทน

เมื่อเส้นอุปสงค์เคลื่อนที่ไปทางขวาจากการที่สินค้าดังกล่าวเป็นที่ต้องการในขณะที่ราคาสินค้าไม่ได้เปลี่ยนแปลง จะส่งผลให้เกิดอุปสงค์ส่วนเกิน (Excess Demand) หรือภาวะสินค้าขาดตลาด (Shortage) เนื่องจากอยู่ ๆ สินค้าเป็นที่ต้องการมากขึ้นทั้งที่ราคาไม่ได้ลดลง

สินค้าที่ขาดตลาดจะทำให้ราคาสินค้าปรับเพิ่มเนื่องจากปริมาณสินค้ามีอยู่เท่าเดิมแต่ผู้ซื้อมีจำนวนมากขึ้น ซึ่งทำให้ผู้ขายต้องการผลิตสินค้าออกมาขายมากขึ้นเนื่องจากในตลาดมีปริมาณความต้องการซื้อเพิ่มขึ้น แต่การที่สินค้าราคาเพิ่มขึ้นก็จะทำให้ความต้องการซื้อค่อย ๆ ลดลง และเมื่อถึงจุดหนึ่งที่ปริมาณสินค้าเพิ่มขึ้น จนทำให้ในทายที่สุดความต้องการซื้อจะลดลงจนดุลยภาพใหม่เกิดขึ้นมา

การเคลื่อนที่ของเส้นอุปทาน (Supply Shift)

การเคลื่อนที่ของเส้นอุปทาน (Supply Shift) คือ การที่เส้นอุปทานในกราฟดุลยภาพของตลาด (Market Equilibrium) ขยับไปทางซ้ายหรือทางขวาจากจุดเดิม ซึ่งมักจะเกิดจากผลกระทบจากปัจจัยภายนอก (External Factors) ที่เป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้มากระทบความต้องการขายสินค้า

ดุลยภาพของตลาด คือ Market Equilibrium เศรษฐศาสตร์ Supply Shift คือ
กราฟการเคลื่อนที่ของเส้นอุปทาน (Supply Shift) ที่ทำให้เกิดจุดดุลยภาพใหม่ (New Equilibrium)

เส้นอุปทานเคลื่อนที่ไปทางซ้าย คือ การที่มีปัจจัยภายนอกทำให้ความต้องการขายสินค้าลดลง ในขณะที่ราคาสินค้าเท่าเดิมไม่ได้เปลี่ยนแปลงไป เช่น นโยบายของรัฐที่ออกมากีดกันสินค้าบางประเภทซึ่งทำให้ต้นทุนในการขายหรือผลิตเพิ่มขึ้น

เมื่อเส้นอุปทานเคลื่อนที่ไปทางซ้ายในขณะที่ราคาสินค้าเท่าเดิม จะส่งผลให้เกิดอุปสงค์ส่วนเกิน (Excess Demand) หรือภาวะสินค้าขาดตลาด (Shortage) เนื่องจากอยู่ ๆ สินค้ามีขายน้อยลงทั้งที่ราคาสินค้าเท่าเดิม ซึ่งจะทำให้สินค้าราคาเพิ่มขึ้นจนทำให้ผู้ขายผลิตสินค้าออกมาเพิ่มขึ้น

เมื่อปริมาณสินค้าในตลาดเพิ่มขึ้นจนถึงจุดที่ความต้องการขายเท่ากับระดับเดียวกับราคาที่ผู้ซื้อยินดีที่จะจ่าย ก็จะทำให้เกิดจุดดุลยภาพใหม่ขึ้นมา

เส้นอุปทานเคลื่อนที่ไปทางขวา คือ การที่มีปัจจัยภายนอกทำให้ความต้องการขายสินค้าเพิ่มขึ้น ในขณะที่ราคาสินค้าเท่าเดิมไม่ได้เปลี่ยนแปลงไป เช่น นโยบายของรัฐที่ออกมาสนับสนุนสินค้าบางประเภทซึ่งทำให้ต้นทุนในการขายหรือผลิตลดลง

เมื่อเส้นอุปทานเคลื่อนที่ไปทางขวาในขณะที่ราคาสินค้าเท่าเดิม จะทำให้เกิดอุปทานส่วนเกิน (Excess Supply) หรือภาวะสินค้าล้นตลาด (Surplus) และเมื่อสินค้าล้นตลาดจะทำให้สินค้าลดลงจนทำให้ผู้ขายต้องการขายสินค้าลดลง

แต่เมื่อปริมาณสินค้าลดลงจนถึงจุดจนถึงจุดที่ปริมาณความต้องการซื้อเท่ากับปริมาณความต้องการขาย จะทำให้เกิดจุดดุลยภาพใหม่ขึ้นมา

บทความที่เกี่ยวข้อง