Reverse Culture Shock คืออะไร? จัดการอย่างไร

Reverse Culture Shock คืออะไร?

Reverse Culture Shock คือ อาการ Culture Shock ย้อนกลับที่เกิดขึ้นเมื่อผู้ที่ย้ายไปอยู่ต่างวัฒนธรรมกลับมายังวัฒนธรรมเดิม โดย Reverse Culture Shock จะเกิดขึ้นเมื่อสามารถปรับตัวกับวัฒนธรรมใหม่ได้แล้ว ทำให้เมื่อกลับมาประเทศบ้านเกิดกลับไม่คุ้นเคยกับวัฒนธรรมของประเทศบ้านเกิด

โดยอาการ Reverse Culture Shock หรือ อาการช็อกจากวัฒนธรรมย้อนกลับ อาจมีลักษณะเฉพาะที่เหมือนกันในหลายคน คือ ความรู้สึกสับสน สับสน คับข้องใจ รู้สึกแปลกแยกหรือตัดขาดจากเพื่อนและครอบครัว รู้สึกสูญเสียหรือเศร้าโศกเมื่อสิ้นสุดประสบการณ์ในต่างประเทศ และแม้แต่ความหดหู่ใจในขณะที่พยายามปรับตัวให้เข้ากับบรรทัดฐานทางวัฒนธรรมของประเทศบ้านเกิดของตน หลังจากที่คุ้นเคยกับวิถีชีวิตในวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน

ทั้งนี้ประสบการณ์ของอาการ Reverse Culture Shock อาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลและระยะเวลาที่ใช้ในวัฒนธรรมต่างประเทศ

เนื่องจาก Reverse Culture Shock คืออาการที่ตามมาหลังจากคุ้นเคยและปรับตัวเข้ากันได้กับวัฒธรรมแบบใหม่ โดยเฉพาะกับผู้ที่ชอบวัฒนธรรมแบบใหม่มากกว่าวัฒนธรรมเดิมของตนหลังจากที่ปรับตัวได้

เป็นอาการที่มักจะเกิดขึ้นกับผู้ที่ต้องย้ายจากประเทศแม่ออกไปใช้ชีวิตในต่างประเทศเป็นเวลานาน อย่างเช่น การไปศึกษาต่อในต่างประเทศ และการถูกส่งไปประจำในบริษัทสาขาต่างประเทศในฐานะ Expatriate (และ Repat กลับมาภายหลัง)

นอกจากนี้ การที่ผู้มีอาการ Reverse Culture Shock จะรับวัฒนธรรมของประเทศตัวเองหลังจากกลับมาไม่ได้แล้ว อาการ Reverse Culture Shock ยังรวมไปถึงอาการคิดถึงชีวิตในต่างประเทศเนื่องจากที่นั่นคุณภาพชีวิตดีกว่าอีกด้วย

ตัวอย่าง Reverse Culture Shock

ตัวอย่างที่พบได้บ่อย เช่น การเดินทางได้ง่ายและสบายกว่าโดยที่ไม่ต้องใช้รถยนต์ส่วนตัว มีกิจกรรมให้ทำอย่างหลากหลาย ความปลอดภัยในชีวิตที่มากกว่า ไปจนถึงอาหารที่ถูกปากมากกว่าอาหารของประเทศตน

แต่สำหรับ Reverse Culture Shock ที่พบได้บ่อยกับคนไทยหลังจากได้ไปใช้ชีวิตอยู่ในประเทศที่เจริญแล้วก็คือ การที่กลับมาแล้วพบว่าเรื่องอะไรที่เมื่อก่อนรู้สึกเฉยๆ กลายเป็นดูจะขัดใจไปหมด ตัวอย่างเช่น

ไปอยู่ในประเทศที่ตรงเวลา เมื่อกลับมาไทยเจอความไม่ตรงเวลาของคนไทยแล้วรับไม่ได้

ไปทำงานในประเทศที่ทุกคนเท่ากันหมด ไม่มีระบบอาวุโส แต่เมื่อกลับมาไทยก็ต้องมาเจอกับระบบอาวุโสอีกครั้ง

คุณภาพชีวิตที่ได้รับจากโครงสร้างพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นการเดินทางสาธารณะที่สะดวก ไปจนถึงการข้ามถนนที่สามารถข้ามได้จริง

สรุปให้ง่ายกว่านั้น Reverse Culture Shock คืออาการที่กลับมาประเทศตัวเองแล้วรับไม่ได้กับวัฒนธรรมเดิมของประเทศตัวเอง เนื่องจากคุ้นเคยกับวัฒนธรรมใหม่ไปแล้ว

วิธีรับมือ อาการ Reverse Culture Shock

อาการช็อกจากวัฒนธรรมย้อนกลับหรือ Reverse Culture Shock เป็นประสบการณ์ปกติที่เกิดขึ้นได้ และเป็นไปได้ที่จะปรับตัวกลับสู่วัฒนธรรมดั้งเดิมที่บ้านเกิด แต่แลกด้วยเวลา ความอดทน และทัศนคติเชิงบวก

สำหรับวิธีการแก้ไขอาการ Reverse Culture Shock จะคล้ายกับการจัดการกับอาการ Culture Shock คือการพยายามเปิดใจรับวัฒนธรรมของประเทศตัวเองอีกครั้ง และพยายามปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมประเทศตัวเองอีกครั้ง

Reverse Culture Shock อาจเป็นเรื่องที่ท้าทายสำหรับใครหลายคน แต่ก็เป็นประสบการณ์ปกติที่หลายคนต้องเผชิญเมื่อกลับถึงบ้านหลังจากใช้ชีวิตในต่างแดน การตระหนักถึง Reverse Culture Shock และเตรียมการล่วงหน้า จึงกลายเป็นวิธีที่จะสามารถช่วยในการปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมบ้านเกิดของตนได้ดีขึ้น

นอกจากนี้ สำหรับใครที่กังวลว่าจะมีอาการ Reverse Culture Shock เมื่อกลับมายังประเทศตนเอง และมีกำลังทรัพย์มากพออาจลองกลับมายังประเทศของตนชั่วคราวบ้าง อย่างเช่น ช่วงปิดเทอม เพื่อลองใช้ชีวิตในวัฒนธรรมแบบเดิมก่อนที่จะกลับมาจริงหลังจากที่เรียนจบหรือเมื่อต้องกลับมา

อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่สุดท้ายไม่สามารถแก้ Reverse Culture Shock ได้ การย้ายไปอยู่ประเทศดังกล่าวอย่างถาวรก็อาจเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับการจัดการปัญหา Reverse Culture Shock เช่นกัน ซึ่งเป็นวิธีที่เป็นไปได้ (แต่ก็ไม่ง่าย) สำหรับผู้ที่มีอาการ Reverse Culture Shock ในช่วงที่ศึกษาต่อระดับปริญญาตรีหรือปริญญาโทขึ้นไปในต่างประเทศ