ไวรัล คืออะไร?
ไวรัล คือ การที่ข้อมูลหรือเนื้อหาบนอินเตอร์เน็ตบางอย่างแพร่กระจายอย่างรวดเร็วและกว้างขวาง จากการที่ผู้คนให้ความสนใจโดยพูดถึงและแชร์ต่อ ๆ กันอย่างรวดเร็วจนเกิดเป็นกระแสไวรัล (Viral) ขึ้นมาในวงกว้าง เหมือนกับการที่ Virus ลุกลามอย่างรวดเร็ว
คำว่า Viral (ไวรัล) มาจากคำว่า “Virus (ไวรัส) และ Oral (ปาก)” กล่าวคือ ไวรัล เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นและแพร่กระจายอย่างรวดเร็วเหมือนไวรัส ผ่านการบอกต่อแบบปากต่อปาก (ในบริบทของอินเตอร์เน็ตคือการแชร์กัน) ต่อไปเรื่อย ๆ
ไวรัล เป็นสิ่งที่สามารถเกิดขึ้นได้จากจุดสนใจบางอย่างที่ทำให้คนสนใจ เหมือนกับการทำอะไรบางอย่างเพื่อทำให้คนหันมามุง แล้วทำให้คนเหล่านั้นที่หันมามุงรู้สึกว่าดี แย่ งง หรือว้าว (หรืออะไรก็ตามที่ต้องการ) คนก็จะแชร์ต่อ ๆ กันไปจนกลายเป็นวงกว้างและกลายเป็นไวรัลในที่สุด
กล่าวคือ ประโยชน์หลักของการที่กลายเป็น กระแสไวรัล คือ การที่ผู้คนคนจะหันมาสนใจอย่างรวดเร็วจากการพูดแบบปากต่อปากหรือจากการแชร์ ทำให้สิ่งที่กำลังเป็นไวรัลได้แสง Spotlight ส่งผลให้นักการตลาดไม่น้อยในปัจจุบันพยามยามทำ Viral Marketing เพื่อให้แคมเปญทางการตลาดไม่น้อยกลายเป็นไวรัล ให้คนหันมาสนใจเพื่อสื่อสารกับผู้บริโภคได้ว่า แบรนด์คือใคร ขายอะไร หรือทำอะไร
ทั้งนี้ ไวรัล (Viral) เกิดขึ้นได้จากการแชร์ต่อ ๆ กันไปเองจากผู้คนบนโซเชียลที่ให้ความสนใจในคอนเทนต์เหล่านั้น ไม่ว่าคอนเทนต์นั้นจะถูกสร้างขึ้นมาแบบที่คิดเอาไว้แล้วด้วย Viral Marketing หรือไม่ได้คิดไว้ก็ตาม แต่สำหรับการทำคอนเทนต์แล้วยิง Ads บน Facebook หรือ YouTube เราเรียกว่าการโฆษณา (Advertise)
ประโยชน์ของไวรัล (Viral Marketing)
การรับรู้แบรนด์ที่เพิ่มขึ้น Viral Marketing คือสิ่งที่มีศักยภาพในการเข้าถึงผู้ชมจำนวนมากภายในระยะเวลาอันสั้น เนื้อหาที่กลายเป็นไวรัล ผู้คนจะแชร์เนื้อหานั้นเป็นพันหรือแม้แต่กระทั่งหลายล้านคนอย่างรวดเร็ว ซึ่งนำไปสู่การมองเห็นและเกิดการรับรู้แบรนด์จากผู้ชมในวงกว้าง เมื่อผู้คนหันมาสนใจในคอนเทนต์ที่แบรนด์สร้างขึ้นและเป็นไวรัล จะเป็นโอกาสทางการตลาดให้แบรนด์สื่อสารกับผู้บริโภคได้ว่า แบรนด์คือใคร ขายอะไร หรือทำอะไร
การสร้างความไว้วางใจให้กับผู้ชม จากการเนื้อหาที่เป็นไวรัลโดยส่วนมากเป็นเนื้อหาที่ดูเข้าถึงง่าย ในหลายครั้งไวรัลจึงเป็นเครื่องมือที่ใช้สร้างความรู้สึกเชิงบวกต่อแบรนด์ด้วยการย่นระยะห่างระหว่างแบรนด์กับกลุ่มลูกค้าเป้าหมายที่เห็นไวรัลให้ดูใกล้ชิดกับแบรนด์และรู้สึกมีส่วนร่วมกับแบรนด์มากยิ่งขึ้นผ่านคอนเทนต์เหล่านั้น
Viral Marketing มีต้นทุน (ต่อหน่วย) ที่ต่ำ เนื่องจากไวรัลเป็ยการตลาดที่พึ่งพาการแชร์ของผู้คนที่ไม่มีค่าใช้จ่าย ดังนั้นต้นทุนของ Viral Marketing จึงเป็นสิ่งที่เกิดจากตัว Content ที่นักการตลาดและแบรนด์สร้างขึ้นมาเพียงอย่างเดียว ในหลายครั้งข้อคือเครื่องมือที่สำคัญสำหรับธุรกิจที่มีงบประมาณด้านการตลาดจำกัด
ภาพลักษณ์ของแบรนด์ด้านความสร้างสรรค์ แม้ว่า Viral Marketing อาจดูเป็นความพยายามที่น่ารำคาญสำหรับใครหลายคน แต่อย่างไรก็ตามไวรอลที่มีความสร้างสรรค์แบบ Organic (ไม่พยายามหรือฝืนจนเกินไป) ก็สะท้อนความคิดสร้างสรรค์และการคิดนอกกรอบออกมาให้ผู้คนทั่วไปเห็นและสร้างความประทับใจที่น่าจดจำในใจของผู้ชม
ข้อควรระวังของไวรัล (Viral Marketing)
ไวรัลมีผลลัพธ์ที่ไม่แน่นอน แม้จะมีความพยายามในการสร้างเนื้อหาที่น่าดึงดูดและน่าแชร์ได้ แต่ก็ไม่มีอะไรสามารถรับประกันได้ว่าเนื้อหานั้นจะกลายเป็นไวรัลได้เช่นกัน
มาเร็ว ไปเร็ว เป็นเรื่องปกติของอะไรก็ตามที่เป็นกระแส ในกรณีที่ไม่ทำอะไรกับกระแสที่มีอยู่ก็เท่ากับเสียโอกาสเปล่า ในขณะที่ความตื่นเต้นในช่วงแรกของไวรัลจะจางหายไปอย่างรวดเร็ว นอกจากนี้การที่คอนเทนต์มีอยู่มากมายบนโลกออนไลน์และผู้คนพบเห็นเนื้อหาที่เป็นไวรัลอยู่ตลอดเวลา และอาจเป็นเรื่องยากที่จะทำ Viral Marketing โดดเด่นและดึงดูดความสนใจ
ถ้าเล่นไม่ถูกกาลเทศะ เตรียมโดน Drama การที่จะเกิด Viral ขึ้นมาได้จะต้องเป็นสิ่งที่มีจุดสนใจ แต่ถ้าหากว่าสิ่งที่ใช้เป็นจุดสนใจเกิดไม่เหมาะสม ไม่ถูกกาลเทศะ หรือไม่ถูกต้องตามวัฒนธรรมนั้น ผลกระทบด้านลบจะตามมาอย่างรวดเร็วและรุนแรงเช่นกัน โดยเฉพาะในประเด็นอ่อนไหวสำหรับคนส่วนใหญ่ Brand อาจถูกผู้คนแบนแบบไม่ได้ผุดไม่ได้เกิด
ไม่สามารถควบคุมได้ เมื่อ Viral Content แพร่ออกไปแล้วจะแพร่กระจายอย่างรวดเร็วและเข้าถึงผู้ชมจำนวนมาก แม้สิ่งนี้จะเป็นประโยชน์ แต่ก็หมายความว่าในกรณีที่ Content แพร่ออกไปด้วยการตีความในแบบที่แบรนด์ไม่ได้ตั้งใจ ณ จุดนั้นแบรนด์ก็ไม่สามารถควบคุมอะไรได้แล้วเช่นกัน ซึ่งนำไปสู่ปัญหาอีกมากมาย
วัดผลได้ยาก (เพราะไม่สามารถควบคุมได้) แม้ว่าจำนวนการดู การแชร์ หรือการมีส่วนร่วมสามารถให้ข้อมูลบางอย่างได้ แต่ประเด็นเหล่านั้นก็ไม่ใช่สิ่งที่สัมพันธ์โดยตรงกับผลลัพธ์ทางธุรกิจที่จับต้องได้อย่างยอดขาย
