Zero Sum Game คือ รูปแบบหนึ่งของผลลัพธ์ของเกมหรือการเจรจาต่อรองแบบเกมผลรวมศูนย์ โดยลักษณะของผลลัพธ์ของการเจรจาหรือเกมแบบ Zero Sum Game คือการที่จะมีผู้ชนะและผู้แพ้ เนื่องจากแต่ละฝ่ายจะได้ผลประโยชน์ที่ไม่เท่ากัน หรือในบางกรณีฝ่ายแพ้อาจจะไม่ได้อะไรเลยก็ได้
คำว่าเกมของ Zero Sum Game ในที่นี้จะหมายถึงการแบ่งผลประโยชน์กันจากความต้องการผลประโยชน์จากคนมากกว่า 1 กลุ่ม โดยการที่จะได้มาซึ่งผลประโยชน์ดังกล่าวจะอยู่ภายใต้เงื่อนไขบางอย่าง
ตัวอย่างเช่น A และ B แข่งขัน กันหยิบลูกบอลให้ได้มากที่สุดจากลูกบอลทั้งหมด 7 ลูก โดยเงื่อนไขคือใครเร็วใครได้ ซึ่งจากการแข่งขัน A หยิบได้ 2 ลูก ส่วน B หยิบได้ 5 ลูก
จากตัวอย่าง ผู้ชนะ (B) ได้ผลตอบแทนที่ 5 ลูก และผู้แพ้ (A) ได้ผลตอบแทนเพียง 2 ลูก
นอกจากนี้ Zero Sum Game รู้จักกันในชื่อหนึ่งคือ Win-Lose ที่เป็นสถานการณ์ที่ฝ่ายหนึ่งได้ผลประโยชน์มากกว่าอีกฝ่าย
และถ้าหากว่าสังเกตดี ๆ จะพบว่า Zero Sum Game คือรูปแบบของเกมที่พบได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ตัวอย่างเช่น
- การเจรจาต่อรองแบบแบ่งสันปันส่วน
- การใช้สัญญาซื้อขายล่วงหน้า (Future) ในการเก็งกำไร
- การใช้ตราสารสิทธิ (Options) ในการเก็งกำไร
- การเป่ายิงฉุบ
- หมากรุก
- การเดิมพันอื่น ๆ
เป้าหมายของ Zero Sum Game
เป้าหมายของ Zero Sum Game คือ การเป็นฝ่ายที่ได้ผลประโยชน์สูงที่สุดหรือเป็นผู้ชนะ (ตักตวงผลประโยชน์ให้ได้มากที่สุด) ถ้าเทียบเป็นพิซซ่า 1 ถาด ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดของ Zero Sum Game ก็คือการได้พิซซ่ามากชิ้นที่สุด และการได้ทุกชิ้นคือผลลัพธ์ที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
จากเป้าหมายดังกล่าวทำให้ Zero Sum Game เหมาะกับผลประโยชน์จากการเจรจาต่อรองหรือเกมที่ไม่จำเป็นต้องรักษาความสัมพันธ์กับอีกฝ่าย อย่างเช่น การเจรจาธุรกิจเพียงครั้งเดียวในรูปแบบของการเจรจาแบบแบ่งสันปันส่วน (Distributive Negotiation) และการแบ่งผลประโยชน์ระหว่างคู่แข่งที่ไม่ได้มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน
เพราะในการแบ่งผลประโยชน์นี้จะสามารถใช้กลยุทธ์ได้ทุกรูปแบบเพื่อให้ได้มาซึ่งผลประโยชน์สูงสุด และไม่จำเป็นที่จะต้องเกรงใจฝ่ายที่เป็นผู้แพ้หรือผู้ที่ได้ผลประโยชน์น้อยกว่ามากนัก
ทางเลือกที่ดีที่สุดของ Zero Sum Game?
เนื่องจาก เป้าหมายของ Zero Sum Game คือการได้ผลประโยชน์สูงสุด ดังนั้นทางเลือกที่ดีที่สุดของกลยุทธ์ในการเอาชนะเกมในลักษณะของ Zero Sum Game หรือเกมผลรวมศูนย์จะมีอยู่ 2 ทางเลือก คือ
- การเลือกทางเลือกที่เราจะได้ผลประโยชน์ที่ดีที่สุด
- การเลือกทางเลือกที่อีกฝ่ายได้ผลประโยชน์น้อยที่สุด (หรือไม่ได้เลย) เพื่อทำให้ในตอนท้ายเราเป็นฝ่ายที่ได้ประโยชน์สูงสุด
