GreedisGoods » Business » Zero Sum Game คืออะไร? (เกมผลรวมศูนย์)

Zero Sum Game คืออะไร? (เกมผลรวมศูนย์)

by Kris Piroj
Zero Sum Game คือ เกมผลรวมศูนย์ การเจรจา Win Lose

Zero Sum Game คืออะไร?

Zero Sum Game คือ เกมผลรวมศูนย์ เป็นรูปแบบหนึ่งของเกมหรือการเจรจาต่อรองที่มีผลลัพธ์ที่เมื่อฝ่ายหนึ่งได้ผลประโยชน์จะทำให้อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ในจำนวนเท่ากัน ซึ่งถ้านำผลประโยชน์หรือประโยชน์ที่แต่ละฝ่ายได้รับจาก Zero Sum Game มารวมกันจะได้เท่ากับ 0 พอดีเสมอ

ตัวอย่างเช่น A และ B แข่งขันกันหยิบลูกบอลให้ได้มากที่สุดจากลูกบอลทั้งหมด 7 ลูก โดยมีเงื่อนไขคือใครเร็วใครได้ ผลการแข่งขันพบว่า A หยิบได้ 2 ลูก ในขณะที่ B หยิบได้ 5 ลูก จากตัวอย่างผู้ชนะ (B) ได้ผลตอบแทนที่ 5 ลูก และผู้แพ้ (A) ได้ผลตอบแทนเพียง 2 ลูก

จะเห็นว่าจากตัวอย่างไม่ต่างจากการแบ่งเค้กหรือการแบ่งพิซซ่า การที่ A หยิบลูกบอล 1 ลูกจะทำให้จำนวนลูกบอล (ประโยชน์) โดยรวมที่ B จะสามารถหยิบได้ลดลง และจากผลการแข่งขันดังกล่าวจะเห็นว่าการที่ B หยิบลูกบอลได้ 5 ลูกหมายความว่า A ได้เสียลูกบอลไป 5 ลูก

นอกจากนี้ ตัวอย่างที่ง่ายที่สุดของ Zero Sum Game คือเกมที่มีฝ่ายหนึ่งชนะในขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งแพ้อย่างหมากรุก ที่ในท้ายที่สุดจะมีฝ่ายหนึ่งชนะในขณะที่อีกฝ่ายแพ้

กล่าวคือ ใน Zero Sum Game ผลประโยชน์ที่ได้รับจากผู้เข้าร่วมเกมคนหนึ่งจะมาจากความสูญเสียที่ผู้เล่นอีกคนหนึ่งได้รับเสมอ ซึ่งรู้จักกันในอีกชื่อคือ Win-Lose ที่ฝ่ายหนึ่งได้ผลประโยชน์มากกว่าอีกฝ่าย

จะเห็นว่าลักษณะสำคัญของ Zero Sum Game คือการที่ฝ่ายหนึ่งจะได้รับผลประโยชน์เท่ากับความเสียประโยชน์ (ความเสียหาย) ของอีกฝ่ายเสมอ ซึ่งจะพบว่าสิ่งที่นับว่าเป็น Zero Sum Game ได้แก่:

โดย Zero Sum Game เป็นเพียงรูปแบบหนึ่งของเกมหรือการเจรจาต่อรองจากทฤษฎีเกม (Game Theory) ซึ่งเป็นโมเดลทางคณิตศาสตร์ที่ใช้อธิบายถึงการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ในสถานการณ์ที่ 2 ฝ่ายขึ้นไปมีความสนใจที่ขัดแย้งกัน โดยพัฒนาขึ้นโดยการมีส่วนร่วมระหว่าง John von Neumann, Oskar Morgenstern, และ John Nash

เป้าหมายของ Zero Sum Game

เป้าหมายของ Zero Sum Game คือการเป็นฝ่ายที่ได้ผลประโยชน์สูงที่สุดหรือเป็นผู้ชนะ (ตักตวงผลประโยชน์ให้ได้มากที่สุด) ถ้าเทียบเป็นพิซซ่า 1 ถาด ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดของ Zero Sum Game คือการได้พิซซ่าจำนวนชิ้นมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ในขณะที่การได้ทุกชิ้นคือผลลัพธ์ที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

จากเป้าหมายดังกล่าวทำให้ Zero Sum Game เหมาะกับผลประโยชน์จากการเจรจาต่อรองหรือเกมที่ไม่จำเป็นต้องรักษาความสัมพันธ์กับอีกฝ่าย ตัวอย่างเช่น การเจรจาธุรกิจเพียงครั้งเดียวในรูปแบบของการเจรจาแบบแบ่งสันปันส่วน (Distributive Negotiation) และการแบ่งผลประโยชน์ระหว่างคู่แข่งที่ไม่ได้มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน

เพราะในการแบ่งผลประโยชน์นี้จะสามารถใช้กลยุทธ์ได้ทุกรูปแบบเพื่อให้ได้มาซึ่งผลประโยชน์สูงสุด และไม่จำเป็นที่จะต้องเกรงใจฝ่ายที่เป็นผู้แพ้หรือผู้ที่ได้ผลประโยชน์น้อยกว่ามากนัก

ทางเลือกที่ดีที่สุดของ Zero Sum Game?

เนื่องจาก เป้าหมายของ Zero Sum Game คือการได้ผลประโยชน์สูงสุด เพราะการได้ประโยชน์ทำให้อีกฝ่ายเสียประโยชน์ (และการที่ไม่ต้องเสียประโยชน์) ทางเลือกที่ดีที่สุดของกลยุทธ์ในการเอาชนะเกมในลักษณะของ Zero Sum Game หรือเกมผลรวมศูนย์จึงมีอยู่ 2 ทางเลือก ได้แก่

  1. การเลือกทางเลือกที่เราจะได้ผลประโยชน์ที่ดีที่สุด
  2. การเลือกทางเลือกที่อีกฝ่ายได้ผลประโยชน์น้อยที่สุด (หรือไม่ได้เลย) เพื่อทำให้ในตอนท้ายเราเป็นฝ่ายที่ได้ประโยชน์สูงสุด

แม้ว่า Zero Sum Game ที่แต่ละฝ่ายจะได้ผลประโยชน์ที่ไม่เท่ากัน แต่ในกรณีที่เลวร้ายที่สุดอาจมีฝ่ายหนึ่งที่ไม่ได้อะไรเลยจากการแข่งขันในเกมดังกล่าวเลยก็ได้เช่นกัน

บทความที่เกี่ยวข้อง

เว็บไซต์ของเราใช้คุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์ใช้งานที่ดียิ่งขึ้น ปรับตั้งค่าปฏิเสธ Cookies ยินยอม ดูรายละเอียด