Gemba คืออะไร? รู้จักการบริหารแบบ Gemba

Gemba คืออะไร?

Gemba คือ แนวคิดในการบริหารด้วยการลงไปที่หน้างานเพื่อรับรู้ปัญหาที่เกิดขึ้นด้วยตัวเอง มาจากคำว่า Genba หรือ Gemba ที่หมายถึง สถานที่จริงในภาษาญี่ปุ่น ซึ่งเป็นสถานที่ที่ธุรกิจใช้สร้างมูลค่าให้กับสินค้าหรือสถานที่ปฏิบัติงานที่ใช้ทำงานจริง

การบริหารแบบ Gemba คือส่วนหนึ่งของแนวคิด Kaizen ที่เป็นแนวคิดการปรับปรุงแก้อย่างต่อเนื่องซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบการผลิตแบบโตโยต้า (Toyota Production System) Go to Gemba คือ การที่ผู้บริหารหรือผู้ที่ต้องการแก้ไขปัญหาต้องเข้าไปตรวจสอบสถานที่จริงด้วยตัวเอง

เพื่อรับรู้ว่ามีปัญหาอะไรเกิดขึ้นจริง แทนที่จะรับรายงานจากพนักงานที่แจ้งปัญหาขึ้นมาเพียงด้านเดียว ซึ่งเป็นจุดประสงค์สำคัญของ Gemba (เก็มบะ) ที่เป็นการรับรู้ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงเพื่อที่จะสามารถแก้ไขปัญหาในกระบวนการได้อย่างถูกจุด

นอกจากนี้ คำว่าสถานที่ปฏิบัติงานหรือ Gemba ในที่นี้ยังหมายความรวมไปถึงทุกที่ที่เกิดปัญหาที่ต้องการปรับปรุงตามแนวคิด Kaizen ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงสายการผลิตอย่างที่หลายคนเข้าใจผิด (เพราะ Gemba ของ Toyota คือสายการผลิต)

ตัวอย่างเช่น จุดปฏิบัติงานในโรงงาน หน้าร้าน เจ้าหน้าที่เกี่ยวกับงานเอกสาร จุดรับวัตถุดิบ ออฟฟิศ และที่ไหนก็ตามที่อยู่ในกระบวนการผลิตและเกิดปัญหาที่ต้องการแก้ไข

การบริหารแบบ Gemba

การบริหารแบบ Gemba คือการบริหารที่ฝ่ายบริหารเดินลงไปในสถานที่ที่เกิดปัญหาเพื่อรับรู้ปัญหาที่เกิดขึ้นจริง ซึ่งจะช่วยให้สามารถวางแผนหรือแก้ไขกระบวนการดำเนินงานที่ผิดปกติได้อย่างถูกจุด อีกทั้งยังช่วยทำให้เห็นปัญหาความสูญเปล่า (Waste) บางอย่างที่เกิดขึ้นในกระบวนการดำเนินงานแต่ถูกมองข้าม

อย่างไรก็ตาม การลงไปเดินดูหน้างานตามแนวคิด Go to Gemba ควรจะเป็นการสำรวจที่ควรจะได้ผลลัพธ์ที่ธรรมชาติที่สุด หรือก็คือควรจะไปแบบสุ่ม ไม่ใช่ไปตามเวลาจนผู้ที่อยู่หน้างานรู้ว่าคุณจะมาเวลานี้เป็นประจำ เพื่อให้เห็นสถานการณ์การทำงานที่เกิดขึ้นจริงในหน้างาน

เพราะสิ่งที่คุณจะได้จากการไปเวลาซ้ำ ๆ คือการที่พนักงานจะพยายามต้อนรับ ทำงานอย่างขะมักเขม้นกว่าปกติ ไม่กล้าทำให้งานให้เกิดปัญหาอย่างที่เกิดขึ้นจริง ซึ่งสุดท้ายแล้วจะทำให้เราไม่สามารถรับรู้ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงอยู่ดี

อีกสิ่งสำคัญสำหรับ Gemba คือการลงไปในสถานที่ปฏิบัติงานของพนักงานควรเป็นมิตร และเป็นการสังเกตการโดยไม่ทำให้พนักงานที่อยู่หน้างานไม่รู้สึกคับข้องใจหรือทำให้รู้สึกว่าฝ่ายบริหารกำลังลงมาจับผิดพวกเขา

เมื่อได้ข้อมูลจากการลงไปสำรวจหน้างาน การวิเคราะห์ข้อมูลหรือการจะระบุว่าสิ่งนั้นคือปัญหาก็ควรที่จะให้ทุกคนที่อยู่ในหน้างานจริงเข้ามามีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นได้อย่างอิสระ อย่างเช่นการให้ข้อมูลดังต่อไปนี้

• สิ่งนี้เป็นปัญหาจริงหรือไม่เพราะอะไร
• ปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับปัญหานี้
• ถ้าหากแก้ปัญหาด้วยวิธี A จะแก้ได้จริงไหม และจะมีปัญหาอะไรตามมาเมื่อแก้ด้วยวิธี A หรือไม่
• ทางแก้รูปแบบอื่นๆ จากความเห็นของพนักงานที่อยู่หน้างาน